آزمایش چکاپ ویتامین‌های بدن یکی از انواع آزمایش خون است که به منظور تشخیص کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری در بدن انجام میشود. ویتامین‌ها و مواد معدنی از جمله موادی هستند که بدن به میزان کم به آنها نیاز دارد. اما همین میزان کم باید در بدن وجود داشته باشد و در صورت کمبود می‌تواند مشکلات عدیده‌ای را برای بدن ایجاد کند.
علت کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی در بدن
کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی در بدن معمولا به علت رژیم غذایی نامناسب و فقیر رخ می‌دهد. با این حال علل کلی این کمبود به شرح زیرند:
- ناتوانی بدن در جذب کافی مواد مغذی که ممکن است به علت بیماری‌هایی مانند سلیاک یا کرون رخ دهد
- رژیم غذایی با میزان کم میوه و سبزی
- رژیم‌های غذایی گیاهخواری و عدم مصرف گوشت
- مصرف بیش از اندازه الکل
- مصرف برخی داروها
- بارداری که می‌تواند نیاز بدن به ویتامین‌ها و مواد معدنی را افزایش دهد
در چه شرایطی آزمایش چکاپ ویتامین‌های بدن تجویز میشود؟
در صورتی که فرد نشانه‌هایی از کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی را داشته باشد، آزمایش چکاپ ویتامین‌های بدن برای او تجویز میشود. نشانه‌های کمبود ویتامین در بدن بسیار گسترده هستند؛ با این وجود در زیر به برخی از رایج‌ترین آنها اشاره میشود.
علائم کمبود آهن
آهن یکی از مواد معدنی است که بدن برای تولید گلبول‌های قرمز خون به آن نیاز دارد. این ماده در رساندن اکسیژن به بافت‌ها نقش دارد. اگر آهن موجود در بدن کافی نباشد ممکن است علائمی مانند ضعف، خستگی، سرگیجه، تنگی نفس، تپش قلب یا سردرد را تجربه کنید.
از دست دادن خون می‌تواند یکی از دلایل کم خونی باشد؛ بنابراین خطر ابتلا به کم خونی در زنان به دلیل پریود و دوران بارداری که تجربه می‌کنند بیشتر از مردان است. همچنین در صورتی که فرد گیاه‌خوار باشد بیشتر در معرض خطر کم خونی قرار می‌گیرد؛ زیرا بدن نمی‌تواند آهن منابع گیاهی را به خوبی آهن منابع حیوانی جذب کند. این گونه افراد نیاز بیشتری به آزمایش چکاپ ویتامین‌های بدن و از جمله آزمایش آهن دارند.
علائم کمبود ویتامین D
ویتامین D تقریبا توسط تمام سلول‌های بدن استفاده میشود. این ویتامین برای سلامتی استخوان‌ها و دندان‌ها و عملکرد صحیح عضله ضروری است. در تقویت عملکرد سیستم ایمنی بدن نیز نقش به سزایی دارد. علائمی که کمبود ویتامین D در بدن ایجاد می‌کند شامل مریض شدن های پی در پی، احساس خستگی در بدن، استخوان‌های ضعیف و شکننده (در طولانی مدت پوکی استخوان)، دردهای عضلانی یا احساس اضطراب و افسردگی می‌شوند. در صورت مشاهده این علائم در بدن، پزشک برای فرد آزمایش چکاپ ویتامین‌های بدن و آزمایش ویتامین D را تجویز می‌کند.
علائم کمبود فولات (ویتامین B9)
فولات یکی از انواع ویتامین B به حساب می‌آید. این ویتامین در ساخت گلبول‌های قرمز خون و ترمیم ساختار DNA نقش دارد. از فولات با عنوان اسید فولیک نیز یاد میشود. اسید فولیک شکل مصنوعی و فولات شکل طبیعی ویتامین B9 است. اگر بدن به میزان کافی از این ویتامین بهره‌مند نباشد ممکن است علائمی مانند خستگی، ضعف، تنگی نفس، تپش قلب، سردردهای مکرر، تحریک پذیری، سرگیجه و ضعف در تمرکز در فرد ایجاد شوند. در این شرایط شخص باید برای انجام آزمایش چکاپ ویتامین‌های بدن به کلینیک مراجعه کند.
فولات از جمله موادی نیست که بدن بتواند به مدت طولانی آن را در خود ذخیره کند. بنابراین اگر رژیم غذایی شما به مدت چند هفته فاقد میزان کافی این ویتامین باشد، ممکن است به کمبود آن دچار شوید.
علائم کمبود ویتامین B12
این ویتامین در تولید گلبول‌های قرمز خون نقش دارد و در عملکرد صحیح سیستم عصبی بدن هم مؤثر است. در صورت کمبود این ویتامین در بدن ممکن است فرد علائمی از قبیل خستگی شدید، احساس ضعف، سوزنی شدن بدن، ایجاد زخم در دهان، ورم زبان، تاری دید، مشکل در به خاطر سپاری و احساس افسردگی را تجربه کند.
شایع‌ترین علتی که موجب میشود بدن نتواند به خوبی ویتامین B12 را جذب کند، کمبود نوع خاصی از پروتئین در معده است. همچنین در افرادی که بالای 50 سال سن دارند، این ویتامین به میزان کمتری تولید میشود. گیاه‌خواران در معرض خطر بیشتری برای کمبود این ویتامین هستند؛ چرا که ویتامین B12 اغلب در منابع غذایی حیوانی یافت میشود. در صورتی که فرد چنین شرایطی را داشته باشد، احتمالا آزمایش چکاپ ویتامین‌های بدن برای او تجویز خواهد شد.
نحوه انجام آزمایش چکاپ ویتامین‌های بدن
کمبودهای ویتامینی و مواد معدنی بدن معمولا با گرفتن نمونه خون مشخص می‌شوند. این نمونه می‌تواند از نوک انگشت یا از بازوی فرد گرفته شود.
در حالتی که از بازو گرفته شود، متخصص مراقبت‌های بهداشتی سوزن تمیز و کوچکی را در بازوی شما فرو می‌کند و مقداری خون در ظرف مخصوص آزمایشگاهی جمع می‌کند.
در صورتی که نمونه از انگشت گرفته شود نیز با استفاده از لانست خراشی روی پوست انگشت ایجاد شده و مقدار مشخصی خون جمع‌آوری میشود.
هر دو روش خونگیری بیش از 5 دقیقه طول نمی‌کشد.
ریسک آزمایش چکاپ ویتامین‌های بدن
آزمایش چکاپ ویتامین‌های بدن هیچ گونه خطری ندارد. انجام آن بسیار ساده است و مانند تمامی آزمایش‌های خون فقط ممکن است در لحظه ورود سوزن به بدن و در لحظه خارج شدن آن مقداری احساس سوزش و درد داشته باشید. بعد از آزمایش نیز ممکن است کمی احساس تورم در محل فرو کردن سوزن داشته باشید که بسیار سریع و حداکثر ظرف چند ساعت برطرف می‌شوند.
آزمایش چکاپ ویتامین‌های بدن در کجا انجام میشود؟
در اکثر کلینیک‌های درمانی این آزمایش انجام میشود. در بیمارستان‌های محلی نیز می‌توانید آن را انجام دهید. معمولا نمونه گیری از بازوی فرد انجام می‌گیرد. خونگیری توسط یک پزشک یا پرستار آموزش دیده و یا متخصص مراقبت‌های بهداشتی انجام میشود.
آزمایش چکاپ ویتامین‌های بدن را در خانه نیز می‌توانید انجام دهید. اگر نمی‌خواهید به کلینیک بروید و در آنجا تست شوید، کیت‌های مخصوص این آزمایش را سفارش دهید و در خانه به انجام آن بپردازید. نتایج را می‌توانید به صورت آنلاین بررسی کنید یا از پزشک خود بپرسید.
نتیجه آزمایش چکاپ ویتامین‌های بدن
با استفاده از نتیجه آزمایش چکاپ ویتامین‌های بدن پزشک تشخیص می‌دهد که شما کمبود ویتامین دارید یا خیر. مقادیر نرمال هر آزمایش به شرح زیر است:
آزمایش آهن
- فریتین خون بین 13 تا 150 نانوگرم بر لیتر در خانم‌ها و 30 تا 400 نانوگرم در لیتر برای آقایان
- هموگلوبین بین 120 تا 160 گرم بر لیتر برای خانم‌ها و 130 تا 170 گرم بر لیتر در آقایان
- اشباع ترانسفرین بین 20 تا 55 درصد برای خانم‌ها و آقایان
آزمایش ویتامین D
بهترین روش برای اندازه‌گیری میزان ویتامین D در خون، آزمایش 25 هیدروکسی ویتامین D است. مقادیر طبیعی این آزمایش:
- بین 50 تا 175 نانومول بر لیتر طبیعی است
- بین 75 تا 100 نانومول بر لیتر مطلوب است
آزمایش ویتامین B12
- ویتامین B12 فعال بین 37.5 تا 188 پیکومول بر لیتر طبیعی است
- ویتامین B12 کل بین 300 تا 569 پیکومول بر لیتر طبیعی است
آزمایش فولات
محدوده نرمال فولات بین 8.83 تا 60.8 نانومول بر لیتر است.
چه زمانی نیاز به مصرف مکمل است؟
اگر بتوانید تغییراتی در رژیم غذایی خود به وجود بیاورید که شامل انواع مواد غذایی مورد نیاز بدنتان باشد، نیازی به استفاده از مکمل نخواهید داشت. بیشتر افراد می‌توانند با پیروی از یک رژیم غذایی سالم نیازهای تغذیه‌ای خود را برطرف کنند. تا جایی که می‌توانید، سعی کنید از مواد طبیعی ریز مغذی های مورد نیاز بدنتان را به دست آورید. مواد مصنوعی هیچ وقت به خوبی موادی که به طور طبیعی در غذاها یافت می‌شوند، عمل نمی‌کنند. با این وجود در برخی موارد و در شرایط خاص ممکن است پزشک استفاده از مکمل را برای فرد تجویز کند.
به عنوان مثال برای دریافت طبیعی ویتامین D می‌توانید مدت زمان رفتن در آفتاب را بیشتر کنید یا به مصرف بیشتر ماهی‌های چرب بپردازید. برای دریافت طبیعی ویتامین B12 از آنجا که این ویتامین در منابع حیوانی وجود دارد، می‌توانید مصرف گوشت، شیر، پنیر و فرآورده‌های آنها را در رژیم غذایی تان بیشتر کنید.
در آخر اینکه قبل از هر گونه تغییری در رژیم غذایی و سبک زندگی خود بهتر است با پزشکتان در این مورد مشورت کنید.
منابع :
علت کمبود ویتامین رو نوشتید رژیم گیاهخواری.😐 واقعا این حجم از علم و منطق رو از کجا میارید. تحقیقات مختلف حتی نشون داره گیاهخواری باعث بهبود سطح ویتامین ها و بهبود سلامت کلی بدن میشه. واقعا آدم متاسف میشه یک یک مرجع مثلا علمی همین چیزایی بنویسه. اگر به مقالات روز در این باره دسترسی ندارید بگید براتون بفرستم تا بخونید.
گیاهخواری باعث کمبود ویتامین B12 میشود.
شما اول سوادت بالا ببر بعد ابراز اظهارات بنما
البته این رو هم باید در نظر گرفت که تحقیقات جدید در مورد ضعف و پوکی استخوان ها از عوامل اون ویتامین ها و پروتئین های که از منابع لبنیات گوشت و شیر و غیره هم میاد
من چند سال گیاه خوار مطلق بودم. ازمایش تمام ویتامین دی بیش از حد پایین بود
موافقم اطاعات دارای اشتباه و خطاست