مفهوم کروموزوم و اختلالات کروموزومی را از پایه و به زبان ساده بیاموزید

, ,

از ژنتیک چه میدانید؟

حتما تا به حال واژه های DNA، کروموزوم و کاریوتایپ را به خصوص در آزمایشات قبل از ازدواج یا تست های پیش از تولد نوزاد، شنیده اید. آیا با این مفاهیم آشنا هستید؟ برخی بیماری های ژنتیکی مربوط به تغییر در تعداد یا مشکلات ساختاری کروموزوم هاست، بنابراین آنالیز آنها از اهمیت ویژه ای در پیشگیری اختلالات کروموزومی برخوردار است. اگر مایل به درک بهتر این مفاهیم از لحاظ زیست شناسی و ژنتیکی هستید، این مقاله را از دست ندهید. در این مقاله سعی شده توضیحاتی به زبان ساده برای دی ان ای، کروموزوم، کروماتین و اهمیت آنها ارائه شود.

کروموزوم

آنالیز کروموزوم ها

تجزیه و تحلیل کروموزوم، آزمایشی برای بررسی آن در نمونه ای از سلول ها است که به شناسایی ناهنجاری های ژنتیکی مرتبط با کروموزوم ها به عنوان علت یک بیماری کمک می کند. در آنالیز کروموزوم ها یا به اصطلاح تهیه کاریوتایپ، کروموزوم ها از لحاظ ساختار و تعداد مورد بررسی قرار می گیرند. معمولاً این آزمایش در آزمایشگاه طبی بر روی نمونه خون انجام می شود. در دوران بارداری، کروموزوم های جنین از طریق تست NIPT و در صورت لزوم به وسیله آمنیوسنتز مورد بررسی قرار می گیرند. NIPT دی ان ای جنینی که در گردش خون مادر وجود دارد را بررسی می کند و آمنیوسنتز یک روش تهاجمی جهت بررسی محتوای ژنتیکی جنین است. در این روش از مایع آمنیوتیک نمونه برداری می شود. همچنین این آزمایشات ممکن است توسط پزشک یا مشاور ژنتیک برای تعیین علل ژنتیکی ناتوانی ذهنی، تأخیر در رشد، اختلالات طیف اوتیسم، نقص مادرزادی یا کوتاهی قد تجویز شود. برای درک بهتر کروموزوم ها به توضیح مفاهیم پایه در این رابطه می پردازیم.

سلول و تقسیم سلولی

سلول ها کوچکترین واحد ساختاری موجودات زنده هستند. هر سلول کارایی و عملکرد خاص خود را دارد. سلول های سازنده بدن انسان دارای یک هسته و اندامک دیگر هستند که کارهای مختلفی را انجام می دهند. هسته سلول حاوی کل ماده ژنتیکی آن سلول و در نتیجه تعیین کننده هویت و عملکرد آن است. سلول ها به دلایل مختلفی تقسیم می شوند و دو سلول جدید ایجاد می کنند. برای مثال هنگامی که دست شما می برد، تعداد زیادی از سلول های پوست و بافت زیرین آن میمیرند، بنابراین در جهت ترمیم زخم، سلول ها در این ناحیه شروع به تقسیم می کنند. ایجاد سلول های جنسی را می توان به عنوان نوعی دیگر از تقسیم سلولی نام برد. هنگامی که یک سلول تقسیم می شود، هر سلول دختر باید حتما یکی نسخه کامل از مواد ژنتیکی سلول مادر را داشته باشد. اشتباهات هنگام کپی برداری یا تقسیم نابرابر ماده ژنتیکی بین سلول ها می تواند منجر به تولید سلول هایی ناسالم یا ناکارآمد شود. این اختلالات می توانند در سطح DNA یا در سطح کروموزوم باشند. اما دقیقاً این ماده ژنتیکی چیست و در طول تقسیم سلولی چگونه رفتار می کند؟

DNA و ژنوم ها

احتمالا تا به حال شنیده اید که زبان کامپیوتر ها صفر و یک است. یعنی تمام اطلاعات به صورت رمزهای حاوی صفر و یک در کامپیوتر ذخیره می شوند. در سلول های بدن ما نیز چیزی شبیه به این صفر و یک ها وجود دارد. DNA یا دئوکسی ریبونوکلئیک اسید ها بلوک های سازنده ماده ژنتیکی انسان هستند. 4 نوع دئوکسی ریبونوکلئیک اسید وجود دارد و از کنار هم قرار گرفتن آنها رشته DNA و رمز های ژنتیکی ایجاد می شوند. برای مثال رمز های ژنتیکی می توانند رمزگردانی شده، پروتئین ها  را بسازند. در انسان، DNA تقریباً در تمام سلولهای بدن یافت می شود و دستورالعملهای لازم برای رشد، عملکرد و واکنش سلول به محیط اطرافش را فراهم می کند. اغلب می توان گفت که هر ژن حاوی اطلاعات مربوط به ساخت یک پروتئین یا سایر مولکول های حیاتی سلول است.

مجموعه کل DNA یک سلول را ژنوم آن می نامند. تمام سلولهای یک موجود زنده (به استثنای چند مورد) حاوی DNA یکسانی هستند. تمام سلول ها ژنوم یکسانی دارند اما تنها برخی از ژن ها در هر سلول، بسته به عملکرد و خصوصیات آن روشن و فعال بوده، برخی دیگر در زمان های خاصی فعال می شوند. بنابراین سلول ها در بافت های مختلف، خصوصیات و عملکردهای خاص خود را دارند. 

کروماتین و کروموزوم

در یک سلول، DNA معمولاً به صورت برهنه وجود ندارد. یعنی رشته دی ان ای با میانکش با پروتئین های خاص سازمان یافته می شود و ساختار خاص خود را می یابد. از آنجایی که اطلاعات زیادی در ژنوم سلول ذخیره می شود، بنابراین رشته های دی ان ای حاوی این اطلاعات بسیار طویل هستند. برای گنجاندن ماده ژنتیکی در هسته سلول پروتئین های خاصی به نام هیستون ها وجود دارند هیستون ها علاوه بر سازماندهی و فشرده سازی DNA، نقش مهمی در تنظیم بیان ژن ها دارند. مجموعه DNA به علاوه هیستون ها و سایر پروتئین های ساختاری را کروماتین می نامند. در بیشتر عمر سلول، اگر هسته آن را زیر میکروسکوپ مشاهده کنید کروماتین وجود دارد. در این حالت، DNA برای ماشین آلات سلولی (مانند پروتئین هایی که DNA را می خوانند و کپی می کنند) به راحتی قابل دسترسی است. کروماتین همچنین می تواند متراکم شود. فشرده شدن و به اصطلاح بسته بندی کروماتین زمانی اتفاق می افتد که سلول در شرف تقسیم است. این روند در چند سطح فشرده سازی انجام می شود و در نهایت کروموزوم ها که فشرده ترین حالت DNA هستند، در مراحل تقسیم سلولی قابل مشاهده می باشند.

DNA

کروموزوم ها

هر گونه از موجودات تعداد مشخصی از کروموزوم ها را دارد. به عنوان مثال، انسان دارای 46 کروموزوم در یک سلول معمولی بدن دارد. این 46 عدد به صورت 23 جفت در سلول وجود دارند (به استثنای کروموزوم های جنسی که جنسیت را مشخص می کنند و به صورت XX (ماده) و XY (نر) می باشند). هنگام لقاح سلول جنسی نر و ماده که هر کدام 23 عدد کروموزوم دارند، هر فرد 23 عدد کروموزوم از مادر و 23 تا از پدر به ارث می برد و اینگونه سلول تخم 46 کروموزومی شکل می گیرد. بنابراین، برای هر جفت کروموزوم همولوگ (مشابه) در ژنوم شما، یکی از همولوگ ها از مادر شما و دیگری از پدر شما می آید.

دو کروموزوم موجود در یک جفت همولوگ بسیار شبیه به هم هستند و اندازه و شکل یکسانی دارند. از همه مهمتر، آنها اطلاعات ژنتیکی یکسانی را حمل می کنند؛ یعنی ژن های با عملکرد اصلی یکسان در مکان های مشابه دارند. با این حال، کروموزوم های همولوگ لزوما نسخه های مشابه ژن ها را ندارند. دلیل این امر این است که شما ممکن است دو نسخه ژن مختلف از مادر و پدرتان به ارث برده باشید.

به عنوان یک مثال واقعی ژنی را در کروموزوم شماره 9 در نظر میگیریم که گروه خونی A،B ، AB یا  Oرا مشخص می کند. در سلول های همه افراد سالم، ژن مربوط به گروه خونی در قسمت خاصی از کروموزوم 9 قرار دارد. اما گروه های خونی متفاوت است. مثلا فردی که گروه خونی AB دارد، بر روی یکی از کروموزوم های شماره 9 او اطلاعات مربوط به A و بر روی جفت آن اطلاعات مربوط به B قرار دارد.

اختلالات کروموزومی:

اختلالات کروموزومی

اختلالات کروموزومی انواع متعددی دارند برای مثال ممکن است در تعداد طبیعی آن ها تغییر ایجاد شود یا بخش هایی از یک کروموزوم حذف یا به آن اضافه شود. اختلالات عددی یکی از مهم ترین انواع آن هستند که در غربالگری های پیش از تولد اهمیت ویژه ای دارند. سندرم داون یکی از این بیماری ها به شمار می آید که در آن فرد سه کروموزوم 21 دارد. به عبارتی دیگر، هر فرد سالم یک جفت کروموزوم 21 دارد اما در افراد مبتلا به سندرم داون این عدد به 3 رسیده است و بیماران یک کروموزوم اضافی دارند. برای مطالعه بیشتر در این زمینه به مقاله مربوط به کاریوتایپ در همین سایت مراجعه فرمایید.

منابع:

  1. https://www.britannica.com/science/cell-biology
  2. https://www.childrensmn.org/educationmaterials/childrensmn/article/16562/chromosome-analysis/
/0 دیدگاه/توسط

از آزمایش تنفسی اوره (UBT) چه می دانید؟

,

آزمایش تنفسی اوره (Urea Breath Test)

آزمایش تنفسی اوره (UBT) یک آزمایش بسیار دقیق (دقت و حساسیت بالای 95%)، غیرتهاجمی و ایمن برای تشخیص عفونت باکتری به نام هلیکوباکتر پیلوری (به اختصار H.pylori) در معده است. این باکتری باعث بروز التهاب، زخم و آتروفی در معده بیمار می شود. همچنین از UBT به عنوان راهی برای تشخیص اثربخشی آنتی بیوتیک ها بر هلیکوباکتر پیلوری و اثبات تاثیر درمان برای بیمار استفاده می شود.

هلیکوباکتر پیلوری

هلیکوباکتر پیلوری که گاها باکتری معده نیز نامیده می شود، نوعی باکتری گرم منفی مارپیچی است. این باکتری برای داوم و زنده ماندن در محیط سخت و اسیدی معده سازگار شده، با کاهش میزان اسیدیته در محیط اطراف خود زنده می ماند. شکل مارپیچ هلیکوباکتر پیلوری توانایی نفوذ به دیواره معده که از موکوس پوشیده شده و سلول های ایمنی توان حمله به آن قسمت را ندارند، به این باکتری می دهد.

این باکتری معمولا در سنین کودکی فرد را آلوده می کند. گرچه عفونت با هلیکوباکتر پیلوری در بیشتر افراد مشکلی ایجاد نکرده و با علائم خاصی همراه نیست، در برخی باعث ایجاد التهاب مزمن در پوشش داخلی معده (گاستریت) و همچنین دوازدهه یا اثنی عشر (بخش ابتدایی روده کوچک) می شود. در این صورت فرد علائمی مانند اسهال، استفراغ و گرفتگی شدید شکم را نشان می دهد. همچنین در نهایت این التهاب می تواند منجر به زخم معده شده احتمال ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد. به علاوه برخی اوقات کم خونی کودکان می تواند با عفونت هلیکوباکتر پیلوری همراه باشد.

عفونت با هلیکوباکتر پیلوری یکی از رایج ترین عفونت ها در سراسر جهان به شمار می آید. این باکتری می تواند هم بر بزرگسالان و هم کودکان تأثیرگذار باشد. غذا و آب آلوده، سطح پایین بهداشت، تماس با فرد آلوده به هلیکوباکتر پیلوری و یا فاضلاب آلوده، در ایجاد این عفونت موثر است.

هلیکوباکتر پیلوری آزمایش UBT معده

عفونت با هلیکوباکتر پیلوری چگونه رخ می دهد؟

راه های اصلی گسترش هلیکوباکتر پیلوری هنوز دقیقا مشخص نیستند. اما احتمالا این باکتری از طریق بزاق یا مدفوع به فرد دیگر منتقل می شود. برای مثال اگر فرد بعد از استفاده از توالت دست خود را به خوبی شست و شو ندهد یا بهداشت را رعایت نکند، یا از غذا و آب آلوده به باکتری استفاده کند دچار این عفونت می شود.

متخصصین معتقدند که مشکلات ناشی از عفونت با هلیکوباکتر پیلوری زمانی ایجاد می شوند که باکتری به دیواره مخاطی معده نفوذ کرده مواد شیمیایی که اسید معده را خنثی می کنند، ترشح کند. این فرایند باعث آسیب به سلول های معده و عوارض بعدی می شود.

عوارض عفونت با هلیکوباکتر پیلوری چیست؟

  1. گاستریت: با رشد باکتری در جداره معده و ترشح یک سری مواد شیمیایی التهاب و تورم در معده ایجاد می شود. این حالت که گاستریت نام دارد، عموما به صورت درد های شکمی حاد و گاها همراه با حالت تهوع بروز می کند.
  2. زخم معده و اثنی عشر: گاهی اوقات عفونت با این میکروب می تواند منجر به زخم معده یا داوزدهه شود. علائم این عارضه به صورت احساس سوزش در پشت و کمر بیمار مشخص می شوند.
  3. سرطان: در صورت عدم درمان، این میکروب رشد خود را در معده ادامه داده ممکن است منجر به سرطان معده شود.
درد شکم از علائم گاستریت

تشخیص عفونت با هلیکوباکتر پیلوری چگونه انجام می گیرد؟

تهاجمی:

استفاده از آندوسکوپی گرچه روش دقیقی به حساب می آید، تنها در موارد خاص توسط پزشک توصیه می شود.

غیرتهاجمی:

  1. تست سرولوژی (آنتی بادی): تشخیص با این تست خیلی دقیق نیست. زیرا تست آنتی بادی قابلیت افتراق عفونت فعال را از غیرفعال نداشته تنها وجود آنتی بادی علیه میکروب و میزان آن را اندازه گیری می کند. همچنین در صورت طی شدن مراحل درمان، این تست توانایی تشخیص اثر پذیری درمان را ندارد. بنابراین با توجه به حساسیت پایین این تست، آزمایش تنفسی اوره بهترین و دقیق ترین گزینه برای تشخیص هلیکوباکتر پیلوری به حساب می آید.
  2. آزمایش تنفسی اوره (UBT): روشی دقیق و ایمن برای بررسی وجود باکتری های فعال در معده بیمار به حساب می آید. این روش بر پایه عملکرد آنزیم اوره آز ترشح شده توسط هلیکوباکتر پیلوری و تولید گاز دی اکسید کربن طراحی شده است.

چه زمانی به انجام UBT نیز است؟

در صورت بروز درد در دستگاه گوارش یا مشاهده علائم زخم معده یکی از تشخیص ها می تواند عفونت با هلیکوباکتر پیلوری باشد. این علائم عبارتند از:

  1. احساس سوزش یا درد در قسمت وسط یا بالای شکم به خصوص بین وعده های غذایی
  2. دردی که در صورت خوردن مواد غذایی اسیدی تر در معده بروز کند.
  3. نفخ
  4. سوزش سر دل
  5. احساس تهوع یا استفراغ

چگونه آزمایش تنفسی اوره UBT عفونت هلیکوباکتر پیلوری را تشخیص می دهد؟

تست تنفس اوره بر اساس توانایی H.pylori در تجزیه اوره انجام می گیرد. اوره  ماده شیمیایی متشکل از نیتروژن و کربن است که به طور معمول در بدن تولید شده توسط ادرار دفع می شود، اما در افراد مبتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری، در اثر تجزیه اوره توسط این باکتری در دستگاه گوارشی، کربن دی اکسید تولید می شود. این کربن دی اکسید از معده جذب شده و توسط ریه ها دفع می شود.

آزمایش تنفس اوره UBT چگونه انجام می شود؟

حین آزمایش UBT بیمار یک کپسول حاوی اوره را که از ایزوتوپ کربن ساخته شده می بلعد. در صورت وجود هلیکوباکتر پیلوری در معده، اوره تجزیه شده، دی اکسید کربن تولید می شود. این دی اکسید کربن توسط دیواره معده جذب شده، وارد خون بیمار می شود. از طریق خون به ریه ها وارد و از طریق دستگاه تنفس خارج می شود. حدودا پس از 15 الی 30 دقیقه بعد نمونه هایی از گاز های بازدمی فرد جمع آوری می شوند (بیمار باید در کیسه ای به نام کارت تنفسی که به او داده می شود بدمد). سپس کارت تنفسی در دستگاه مخصوص UBT قرار گرفته، میزان کربن دی اکسید حاوی ایزوتوپ کربن مورد نظر که در هوای بازدم بیمار وجود دارد، اندازه گیری می شود.

مکانیسم عمل تست تنفسی اوره UBT

تست تنفس هلیکوباکتر پیلوری (UBT) با دو نوع ایزوتوپ کربن انجام می گیرد.

  1. تست تنفسی اوره C14: تست تنفسی اورهC14  با بلع یک قرص حاوی این ایزوتوپ که دوز کوچکی از اشعه دارد، همراه است. البته میزان این تشعشعات کمتر از دوز اشعه‌ای است که هر فرد در یک روز به طور معمول از محیط اطراف دریافت می‌کند. انجام تست تنفسی اوره با C14 برای بانوان باردار و کودکان ممنوع است.
  2. تست تنفسی اوره C13: این آزمایش اثرات و تشعشعات (هر چند کم) مورد قبلی را ندارد اما از لحاظ قیمت گران تر است.
کارت تنفسی UBT

آیا انجام آزمایش تنفسی اوره UBT خطری دارد؟

هیچ عارضه جانبی در اثر انجام UBT وجود ندارد.

آیا UBT به آمادگی خاصی نیاز دارد؟

پیش از آزمایش حتما از آزمایشگاه مورد نظر خود و پزشک متخصص مشورت بخواهید.

  1. 4 تا 6 ساعت ناشتایی پیش از انجام تست
  2. عدم مصرف آنتی بیوتیک ها یک ماه پیش از انجام تست
  3. دو هفته قبل از UBT باید از مصرف برخی داروها مانند امپرازول و لانزوپرازول خودداری فرمایید. حتما از پزشک خود مشورت بخواهید.
  4. 4)     48 ساعت قبل از مراجعه به آزمایشگاه از کشیدن سيگار و قلیان خودداری کنید.

نتایج UBT

آزمایش تنفسی اوره مثبت به معنای وجود ایزوتوپ کربن در هوای بازدمی فرد و بنابراین عفونت با هلیکوباکتر پیلوری است. نتیجه مثبت آزمایش نشانگر وجود آنزیم اوره آز (آنزیم تجزیه کننده اوره) ترشح شده توسط هلیکوباکتر پیلوری در معده بیمار می باشد. در افراد سالم و همچنین پس از درمان با آنتی بیوتیک، نتیجه تست منفی خواهد بود.

امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد. جهت انجام آزمایش حضوری و همچنین غیر حضوری (نمونه گیری در منزل) میتوانید از خدمات آزمایشگاه سروش (پیروزی) استفاده نمایید.

آزمایشگاه پاتوبیولوژی سروش دارای دستگاه های پیشرفته و مدرن می باشد و قادر به انجام تمام تست های روتین ، تخصصی و فوق تخصصی در زمینه ی کلینیکال و پاتولوژی در شرق تهران منطقه پیروزی می باشد .

منابع:

  1. https://drdr.ir/mag/%D9%87%D9%84%DB%8C%DA%A9%D9%88-%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D9%BE%DB%8C%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%-%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C-%D8%B9%D9%81%D9%88%D9%86%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%AF/
  2. https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/5217-h-pylori-helicobacter-pylori-breath-test–urea-breath-test
  3. https://www.medicinenet.com/urea_breath_test/article.htm
https://www.drrezadoost.ir/%D8%AA%D8%B3%D8%AA-%D8%AA%D9%86%D9%81%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%87-UBT-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%B4%D8%AE%DB%8C%D8%B5-%D9%87%D9%84%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1/
/0 دیدگاه/توسط

سندرم شوگرن چیست و چه علائمی دارد؟

, ,

سندرم شوگرن چیست؟

در وایل دهه 1900 یک پزشک سوئدی به نام هنریک شوگرن برخی از زنان مبتلا به آرتروز مزمن را که دارای علائمی مانند خشکی چشم و دهان بودند، شناسایی کرد. سندرم شوگرن (Sjogren’s Syndrome) نوعی بیماری التهابی مزمن است که می تواند بسیاری از اعضای بدن از جمله غده های اشکی و بزاقی را درگیر کند.  این بیماری بیشتر در افراد چهل سال به بالا و همچنین اغلب در بین زنان مشاهده شده است.

سندرم شوگرن

انواع سندرم شوگرن

دو نوع اولیه و ثانویه از این بیماری وجود دارد. سندرم شوگرن اولیه در افرادی که سابقه هیچ نوع بیماری روماتیسمی یا خود ایمنی ندارند، ایجاد می شود. در حالیکه شوگرن ثانویه در افراد مبتلا به بیماری روماتولوژیک دیگر (اغلب لوپوس، اریتماتوز سیستمیک و آرتریت روماتوئید) و به عنوان یکی از عوارض ابتلا به آنها رخ می دهد. علائم در سندرم شوگرن اولیه سریعتر پیشرفت کرده، شدید تر هستند.

علائم و عوارض ناشی از سندرم شوگرن

خشکی دهان (همراه با مشکل در بلع و جویدن غذاهای خشک)، ریفلاکس اسید معده و تورم غدد اطراف صورت و گردن از علائم شایع این بیماری به حساب می آیند. برخی از بیماران مبتلا به این عارضه دارای احساس خشکی، حساسیت یا سوزش دردناک در چشم می شوند و بعضی دیگر دچار خشکی در مجاری بینی، گلو، واژن و پوست می شوند.

خشکی دهان از علائم سندرم شوگرن

بیشتر عوارض این بیماری به علت کاهش اشک و بزاق رخ می دهد. خشکی چشم خطر عفونت در اطراف چشم و آسیب قرنیه را افزایش می دهد. خشکی دهان می تواند باعث افزایش پوسیدگی دندان، التهاب لثه و عفونت های مخمر دهانی به همراه درد و سوزش شود. تعدادی از بیماران نیز دوره هایی از التهاب و ورم دردناک در غدد بزاقی اطراف صورت تجربه می کنند. سرفه ها خشک مداوم، خشکی واژن و خستگی مفرط می توانند از دیگر علائم این بیماری باشند.

بعضا در سایر قسمت های بدن یا در صورت عدم درمان، عوارض ناشی از این بیماری خود ایمنی رخ می دهند.

  1. بروز درد، سفتی و تورم خفیف در مفاصل
  2. آسیب به قرنیه که با مشکلات بینایی از جمله حساسیت به نور و تاری دید همراه است.
  3. بی حسی و سوزن سوزن شدن در ناحیه پا
  4. ایجاد بثورات روی بازوها و پاها 
  5. بروز التهاب در ریه ها، کبد و کلیه که به ندرت اتفاق می افتد.
  6. در موارد بسیار نادر افراد به سرطان لنفوم مبتلا می شوند.  
علائم سندرم شوگرن

علت سندرم شوگرن چیست؟

علت سندرم شوگرن کاملا مشخص نیست. اما می دانیم که این بیماری نوعی خود ایمنی است. در بیماری های خود ایمنی سیستم ایمنی بدن، که به طور معمول وظیفه از بین بردن عوامل خارجی، عفونت ها و سلول های سرطانی را دارد، به واسطه یکسری اختلالات به سلول ها و بافت های بدن حمله می کند. در سندرم شوگرن، سلول های ایمنی اغلب به غدد بزاقی و اشکی حمله کرده موجب التهاب آنها و کاهش اشک و بزاق می شوند. در واقع این گلبول های سفید خون با نفوذ به غدد بزاقی، غدد اشکی و سایر بافت های برون ریز باعث ایجاد اختلال و کاهش عملکرد آنها می شوند. این اتفاق باعث بروز علائم سندرم شوگرن شامل خشکی دهان، چشم، پوست، بینی، دستگاه تنفسی فوقانی و واژن می شود.

همچنین بر طبق تحقیقات عوامل ژنتیکی و برخی از عفونت های ویروسی احتمال ابتلا افراد به این بیماری را افزایش می دهند.

چگونه سندرم شوگرن تشخیص داده می شود؟

تشخیص این بیماری با توجه به مجموع علائم، معاینه بالینی پزشک، آزمایش خون و گاها آزمایشات خاص انجام می شود. ممکن است خشکی چشم و دهان به عنوان نشانه های اولیه بیماری بروز کنند، اما برای تشخیص قطعی پزشک به بررسی بیشتر نیاز دارد، زیرا این علائم می توانند توسط عوامل دیگری مانند مصرف برخی داروها ایجاد شوند. برای مثال ممکن است بیمار به جهت پوسیگی دندان به دندانپزشک یا برای خشکی واژن به متخصص زنان مراجعه کند.

معیارهای تشخیص قطعی این بیماری که باید در معاینه بالینی و نتایج آزمایشات مورد توجه قرار گیرند، شامل موارد زیر هستند:

  1. نیاز بیمار به مصرف قطره چشم حاوی اشک مصنوعی بیش از 3 بار در روز
  2. خشکی مزمن چشم و دهان که بیش از 3 ماه به طول بینجامد.
  3. نتایج آزمایش چشم پزشکی
  4. نتایج اندازه گیری میزان جریان بزاق
  5. نتایج مربوط به میزان آنتی بادی های SSA یا SSB در خون

چه تست هایی برای تشخیص سندرم شوگرن به کار می روند؟

از آنجایی که علائم شوگرن در افراد مختلف، با یکدیگر متفاوت است، پزشک آزمایشات مختلفی را برای تشخیص آن تجویز می کند.

آزمایشات خون:

  1. تست ANA: آنتی بادی های ضد هسته ای (ANA)، به سلول هی بدن حمله می کنند. خون افراد مبتلا به شوگرن حاوی آنتی بادی های خاصی است. این نوع آنتی بادی های خاص فقط در حدود 60 تا 70 درصد از بیماران مبتلا به این عارضه وجود دارد، بنابراین نتیجه منفی نشان دهنده تشخیص قطعی نخواهد بود.
  2. تست آنتی بادی های SSA و SSB: این آنتی بادی ها در خون افراد مبتلا به شوگرن اولیه مشاهده می شود. اما این تست همیشه برای همه ی مبتلایان مثبت نیست.
  3. تست فاکتور روماتوئید: این پروتئین که در خون افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید مشاهده می شود، در 65 درصد بیماران شوگرن نیز وجود دارد.

آزمایشات چشم پزشکی:

  1. آزمایش شیرمر: پزشک نوارهای کاغذی را زیر چشم بیمار قرار می دهد و بعد از 5 دقیقه میزان رطوبت آنها اندازه گیری می شود.
  2. آزمایش اسلیت لمپ: به کمک میکروسکوپ چشمی اسلیت لمپ میزان خشکی چشم و التهاب آن بررسی می گردد.
  3. رنگ آمیزی چشم با رنگ های حیاتی: نوعی رنگ بی ضرر بر سطح چشم بیمار ریخته می شود و سپس پزشک با استفاده تاباندن نور مخصوصی تمام آسیب های چشمی فرد را مشاهده می کند.

سایر آزمایشات:

  1. اندازه گیری میزان جریان بزاق: وزن بزاق تولید شده به مدت 5 دقیقه اندازه گیری می شود.
  2. سیالوگرام: به غدد پاروتید بیمار رنگ تزریق شده سپس با استفاده از اشعه ایکس عکسبرداری می شود. این روش کاربرد کمی دارد.
  3. تصویربرداری اشعه ایکس قفسه سینه یا سی تی اسکن: برای بررسی وجود التهاب در ریه انجام می گیرد.
  4. آزمایش ادرار: برای کنترل عملکرد کلیه های بیمار انجام می شود.
  5. بیوپسی (نمونه برداری) از لب داخلی و غدد بزاقی اطراف صورت

سندرم شوگرن چگونه درمان می شود؟

گرچه سندرم شوگرن قابل درمان و از بین رفتنی نیست، درمان موثر در اکثر موارد باعث کاهش علائم می شود. اغلب، درمان سندرم شوگرن به جهت رفع علائم اصلی و آزار دهنده، یعنی خشکی چشم و دهان و همچنین پیشگیری و درمان عوارض طولانی مدت آن مانند عفونت و بیماری های دندانی است.

استفاده از اشک مصنوعی برای کاهش خشکی چشم

درمان های مرسوم عموما علائم خشکی را به طور کامل از بین نمی برند. برای مثال از قطره چشم حاوی اشک مصنوعی یا ژل شبانه چشم استفاده می گردد. بیمار باید به طور منظم به چشم پزشک مراجعه کند تا علائم مربوط به آسیب قرنیه و عفونت چشم بررسی شوند. برای افزایش ترشح بزاق نیز به بیمار توصیه می شود تا آب بیشتری بنوشد، آدامس بجود یا از داروهای محرک تولید بزاق استفاده نماید.

مراقبت های مربوط به دهان و دندان باید به طور مرتب در این بیماران به منظور جلوگیری از پوسیدگی انجام گیرد.

درد مفاصل یا درد های عضلانی در این بیماران با داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی درمان می شود.

درمان های اصلاح کننده بیماری نیز با استفاده از دارو های ضد التهابی و سرکوبگر سیستم ایمنی بدن مورد استفاده قرار می گیرند.

امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد. جهت انجام آزمایش حضوری و همچنین غیر حضوری (نمونه گیری در منزل) میتوانید از خدمات آزمایشگاه سروش (پیروزی) استفاده نمایید.

آزمایشگاه پاتوبیولوژی سروش دارای دستگاه های پیشرفته و مدرن می باشد و قادر به انجام تمام تست های روتین ، تخصصی و فوق تخصصی در زمینه ی کلینیکال و پاتولوژی در شرق تهران منطقه پیروزی می باشد .

منابع:

  1. https://www.rheumatology.org/I-Am-A/Patient-Caregiver/Diseases-Conditions/Sjogrens-Syndrome
  2. https://www.medicalnewstoday.com/articles/233747#diet
سندروم شوگرن
/0 دیدگاه/توسط

هر آنچه باید درباره تست پاپ اسمیر بدانید – Pap test

, ,

تست پاپ اسمیر چیست؟

تست پاپ اسمیر (پاپ تست) یک روش غربالگری به منظور تشخیص سرطان دهانه رحم است که با بررسی وجود سلولهای پیش سرطانی یا سرطانی دهانه رحم انجام می گیرد. دهانه رحم انتهای پایین و باریک رحم است که در بالای واژن قرار دارد. تشخیص زود هنگام سلول های سرطانی به وسیله آزمایش پاپ اسمیر قدمی مثبت و موثر در جلوگیری از پیشرفت احتمالی سرطان دهانه رحم می باشد. نمونه برداری از دهانه رحم در مطب پزشک و مراحل بررسی و تشخیص در آزمایشگاه انجام می شود.

آزمایش غربالگری دهانه رحم چیست؟

غربالگری سرطان دهانه رحم (Cervix) بخشی اساسی در مراقبت های بهداشت جنسی زنان است. تقریباً همه موارد سرطان دهانه رحم در اثر عفونت با انواع انکوژن (سرطان زا) یا پرخطر ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) از طریق مقاربت جنسی ایجاد می شود. هدف اصلی از غربالگری، شناسایی سلول های پیش سرطانی ناشی از HPV و جلوگیری از ایجاد سرطان دهانه رحم است. سلول ها یا ضایعات پیش سرطانی، سلول هایی هستند که در نگاه اول مشابه سلول سرطانی می باشند، اما برخی از توانایی های سلول سرطانی مانند متاستاز (انتقال سلول های سرطانی از طریق گردش خون به سایر اندام ها) را ندارند. هدف دیگر از این غربالگری، یافتن سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه و شروع درمان موثر است. بر اساس آمار و تحقیقات انجام غربالگری دهانه رحم هم از تعداد موارد سرطان دهانه رحم و هم از مرگ و میر ناشي از این بیماری تا حد زيادي كاسته است.

برای سالهای متمادی، غربالگری مبتنی بر سیتولوژی  سلول ها، که به عنوان تست پاپ یا پاپ اسمیر شناخته می شود، تنها روش غربالگری بود. استفاده از آن در کشورهایی که غربالگری رایج است میزان سرطان دهانه رحم و مرگ و میر را کاهش داد. امروزه این تست به همراه تست HPV آزمایش جامع تری محسوب می شود. شما می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر با آزمایشگاه سروش در تماس باشید.

دستگاه تولید مثلی زنانه و محل دهانه رحم (Cervix)

چه کسانی به آزمایش پاپ اسمیر نیاز دارند؟

طبق دستورالعمل های معتبر جهانی تست پاپ اسمیر از سن 21 سالگی (هر سه سال یکبار) به خصوص برای افرادی با شرایط زیر توصیه می شود:

  • افراد مبتلا به ویروس HIV
  • افرادی که به دلیل شیمی درمانی یا پیوند اعضا دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند
  • زنان بالای 30 سال که تا به حال تست پاپ غیرطبیعی نداشته اند، باید با پزشک خود جهت انجام این تست همراه با آزمایش HPV در دوره های 5 ساله، مشورت نمایند.

توجه به این نکته ضروری است که نیاز شما به تست پاپ اسمیر توسط عوامل مختلفی از جمله سن و فاکتور های خطر احتمالی ابتلا به سرطان دهانه رحم در شما، تعیین می شود. بنابراین حتما در این زمینه از پزشک خود مشورت بخواهید. همچنین در ایام کرونا میتوانید از خدمات ویژه آزمایشگاه سروش در انجام تست های غربالگری همچون پاپ اسمیر استفاده نمایید.

آیا تست پاپ اسمیر نیاز به تکرار دارد؟

این موضوع که شما هر چند وقت یکبار نیاز به تکرار تست پاپ اسمیر دارید به سن و ریسک فاکتورهای شما (عوامل خطر یا ریسک فاکتور ها عواملی هستند که احتمال ابتلا به یک بیماری را افزایش می دهند، اما صرفا باعث ایجاد بیماری نمی شوند . امکان دارد افرادی با دارا بودن ریسک فاکتورها به بیماری مبتلا نشوند.) بستگی دارد. به طور کلی و در افراد سالم، این زمانبندی بهتر است به صورت زیر باشد:

  1. هر سه سال یکبار برای افراد 29-21 سال
  2. هر پنج سال یکبار به همراه تست HPV در افراد 65-30 سال
  3. در افراد 65 سال به بالا عموما نیاز به تست پاپ اسمیر نیست اما مشورت پزشک در این زمینه لازم است.

افراد با ریسک فاکتور های مهم نیاز به نظر پزشک در این زمینه دارند. این عوامل خطر عبارتند از:

  • تشخیص سرطان دهانه رحم در آزمایش های پاپ اسمیر قبلی
  • عفونت HIV
  • ضعف سیستم ایمنی بدن
  • سابقه سیگار کشیدن

به طور کلی، بدون توجه به وضعیت فعالیت جنسی، زنان باید به طور منظم تست پاپ اسمیر و HPV را انجام دهند. زیرا ویروس HPV می تواند سالها خاموش و ناگهان فعال شود.

تست پاپ اسمیر و آزمایش HPV چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) گروهی شامل بیش از 200 ویروس است که برخی از آنها از طریق رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی منتشر می شوند. انواع HPV منتقله از نظر جنسی در دو گروه کم خطر و پرخطر قرار می گیرند. HPV های پر خطر می توانند احتمال ابتلا به انواع مختلفی از سرطان در مردان و زنان از جمله سرطان دهانه رحم در زنان را افزایش دهند. انواع HPV16 و HPV18 از دلایل اصلی بروز این سرطان هستند.  به عبارتی دیگر، عفونت با این ویروس اصلی ترین ریسک فاکتور برای ابتلا به سرطان دهانه رحم محسوب می شود.

آزمایش HPV سلول ها را از نظر ابتلا به انواع پرخطر این ویروس بررسی می کند. آزمایش پاپ (که به آن پاپ اسمیر یا سیتولوژی دهانه رحم نیز گفته می شود.) از سلولهای دهانه رحم نمونه برداری می کند و آنها را برای تغییرات ناشی از HPV که ممکن است – در صورت عدم درمان – به سرطان دهانه رحم تبدیل شود، بررسی می کند. همچنین سلول های این ناحیه را از لحاظ شکل و مشخصات آنها بررسی می کند. گاهی اوقات نتایج تست پاپ اسمیر عفونت های دیگر یا التهاب را نشان می دهد.

تست پاپ اسمیر چگونه انجام می شود؟

هر دو نوع آزمایش غربالگری سرطان دهانه رحم معمولاً در طی معاینه لگن انجام می شود که فقط چند دقیقه طول می کشد. در طول این معاینه لگن، فرد به پشت روی تخت مخصوص دراز می کشد، زانوها را خم می کند و پاها را بر روی تکیه گاه های انتهای تخت قرار می دهد. سپس، متخصص برای دیدن دهانه رحم با استفاده از وسیله ای به نام اسپکولوم به آرامی واژن را باز می کند. برای نمونه برداری در این روش از یک شئ برس مانند کوچک برای تراشیدن آرام سلول ها از دهانه رحم و واژن استفاده می شود. سپس این برس بر روی لام کشیده شده و پس آن در آزمایشگاه، سلول ها زیر میکروسکوپ مشاهده می شوند.

در اواسط دهه 90 میلادی روش جدیدی برای جمع آوری و مشاهده سلول ها به نام تین پروب ابداع شد، که در آن سلول ها قبل از قرارگیری بر روی لام، درون مایع قرار می گیرند. با استفاده از این روش جدید، تعداد کمتری از سلول ها بر روی بدنه و وسایل نمونه گیری باقی می مانند. همچنین سلول ها به صورت تک لایه در زیر میکروسکوپ مشاهده می شوند.

مراحل انجام تست پاپ اسمیر
نحوه قرارگیری اسپکولوم و نمونه برداری

نتایج تست پاپ اسمیر:

نتایج تست پاپ اسمیر حدودا 3-2 هفته بعد مشخص می شود.

  • نتایج نرمال (منفی) پاپ تست: در این صورت فرد مشکلی نداشته و احتمالا سه سال دیگر باید این آزمایش را تکرار کند.
  • نتایج غیر طبیعی (مثبت) تست پاپ: نتیجه آزمایش غیرطبیعی لزوما به معنای ابتلای فرد به سرطان نمی باشد. با توجه به نتیجه شما پزشک دستور اقدامات بعدی مانند کولپوسکوپی یا نمونه برداری از بافت دهانه رحم (بیوپسی) را می دهد.
  • نتایج نامطلوب پاپ تست: به هر دلیلی (تعداد کم سلول های موجود در نمونه) آزمایشگاه نتوانسته نتایج دقیق از نمونه دریافتی بدست آورد. بنابراین معمولا فرد باید طی 2 تا 4 ماه بعد تست را تکرار نماید.

آیا تست پاپ اسمیر نیاز به آمادگی خاصی دارد؟

قبل از انجام تست پاپ اسمیر به مدت دو روز از مقاربت، دوش گرفتن، استفاده از داروهای واژینال یا کفهای ضد اسپرم وکرمها یا ژل ها خودداری نمایید، زیرا این کار سلولهای غیرطبیعی را از بین می برد یا پنهان می کند. همچنین سعی کنید در دوران قاعدگی خود آزمایش پاپ اسمیر انجام ندهید.

امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد. جهت انجام آزمایش حضوری و همچنین غیر حضوری (نمونه گیری در منزل) میتوانید از خدمات آزمایشگاه سروش (پیروزی) استفاده نمایید.

آزمایشگاه پاتوبیولوژی سروش دارای دستگاه های پیشرفته و مدرن می باشد و قادر به انجام تمام تست های روتین ، تخصصی و فوق تخصصی در زمینه ی کلینیکال و پاتولوژی در شرق تهران منطقه پیروزی می باشد .

تلفن تماس

02133348650

02133344746

منابع:

  1. https://www.cancer.gov/types/cervical/patient/cervical-screening-pdq
  2. https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/pap-smear/about/pac-20394841
https://www.medicalnewstoday.com/articles/311995#when-to-have-smear

/0 دیدگاه/توسط

آزمایش بیلی روبین خون چیست؟

, ,

آزمایش (TSB) بیلی روبین خون

آزمایش بیلی روبین خون یا TSB، میزان بیلی روبین در خون را اندازه گیری می کند. بیلی روبین ماده ای مایل به زرد و قهوه ای است که در طی روند طبیعی تجزیه سلول های قرمز خون به عنوان یک محصول جانبی تولید می شود. این ماده در صفرا، مایع مهم گوارشی که توسط کبد از خون جدا می شود، وجود دارد. صفرا در کبد تولید شده و در کیسه صفرا ذخیره می شود، سپس به منظور تسهیل تجزیه چربی غذا در روده کوچک آزاد می شود. اگر کبد سالم باشد، بیشتر بیلی روبین را از خون پاکسازی می کند. در صورت آسیب دیدگی کبد، بیلی روبین از کبد خارج شده و به خون نشت می کند. ورود مقدار زیادی بیلی روبین به جریان خون، می تواند باعث زردی شود. به عبارتی دیگر نشت بیلی روبین در خون باعث زرد شدن پوست و چشم ها می شود. علائم زردی همراه با آزمایش خون بیلی روبین، می تواند به پزشک در تشخیص بیماری های کبدی کمک کند.

آزمایش بیلی روبین خون

بیلی روبین چیست؟

یکی از عملکردهای اصلی کبد تجزیه گلبول های قرمز قدیمی یا آسیب دیده است که طی این فرآیند بیلی روبین تولید می شود. بیلی روبین با مواد دیگر ترکیب شده صفرا را تشکیل می دهد. صفرا در کیسه صفرا ذخیره می شود و برای تسهیل در هضم چربی ها به روده کوچک می ریزد. در افراد سالم، این مایع از طریق ادرار و مدفوع از بدن خارج می شود. (علت رنگ قهوه ای مدفوع وجود بیلی روبین در آن است)

بیلی روبین به دو صورت در جریان خون مشاهده می شود.

  1. بیلی روبین غیر مستقیم (غیرکونژوگه): این فرم نامحلول بوده در آب حل نمی شود. بیلی روبین غیر مستقیم از طریق جریان خون به کبد رفته در آنجا به فرم محلول در آب تبدیل می شود.
  2. 2)      بیلی روبین مستقیم (کونژوگه): همان بیلی روبین محلول است که توسط پروسه شیمیایی خاصی در کبد تولید می شود.

هر دو شکل بیلی روبین و همچنین سطح کل این ماده در خون، برای کمک به تعیین وضعیت سلامتی فرد اندازه گیری می شود. به طور کلی، مقادیر بالاتر این ماده در بدن شواهدی از مشکلات بیماری کبدی (مانند هپاتیت)، اختلالات خونی و همچنین انسداد مجاری صفراوی (لوله هایی است که کبد را به روده کوچک متصل می کند) می باشد. از آنجا که وجود بیلی روبین بیش از حد در جریان خون (با نام هیپربیلی روبینمی) می تواند به معنای مشکلات قابل توجهی در سلامتی باشد، شناختن علائم این بیماری که مهمترین آنها زردی است، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

زردی یا یرقان چیست؟

زمانی که تجمع بیلی روبین در خون باعث تغییر رنگ عادی پوست، غشاهای مخاطی و قسمت سفید چشم به رنگ زرد شود، فرد مبتلا به زردی است. زردی به خودی خود یک بیماری خطرناک نیست، بلکه نشانه یک بیماری است که باید علت اصلی آن مورد بررسی قرار گیرد.

زردی علاوه بر رنگ زرد که در پوست، چشم و غشاهای مخاطی دیده می شود، باعث ایجاد علائمی مانند خارش پوست، تغییر در رنگ ادرار و مدفوع و خستگی نیز می شود.

تجمع بیلی روبین در خون می تواند به دلیل افزایش غیر عادی تجزیه گلبول های قرمز خون، سنگ کیسه صفرا یا بیماری های کبدی (مانند هپاتیت یا سیروز) باشد. زردی گاهی در نوزادان نیز اتفاق می افتد؛ (زردی نوزاد) زیرا کبد آنها نابالغ بوده، پردازش بیلی روبین در بدن آنها با مشکل مواجه می شود.

زردی چشم یکی از علائم یرقان و افزایش بیلی روبین

آزمایش بیلی روبین خون برای چه منظوری استفاده می شود؟

برای بررسی سلامت کبد از آزمایش بیلی روبین خون استفاده می شود. به علاوه این آزمایش معمولاً برای کمک به تشخیص زردی نوزادان استفاده می شود. بسیاری از نوزادان سالم مبتلا به زردی می شوند، زیرا کبد آنها به اندازه کافی بالغ نیست که بتواند بیلی روبین را به طور کامل از خون پاکسازی کند. زردی نوزاد تازه متولد شده معمولاً بی خطر بوده و طی چند هفته برطرف می شود. اما در بعضی موارد، بالا بودن سطح بیلی روبین می تواند منجر به آسیب مغزی شود، بنابراین اغلب انجام این آزمایش برای نوزادانی با علائم زردی به عنوان احتیاط انجام می شود.

چه عواملی موجب تجویز آزمایش بیلی روبین خون می شود؟

هنگامی که پزشک علائم و نشانه های آسیب کبدی را در بیمار مشاهده کند، آزمایش بیلی روبین خون را به همراه آزمایشات کامل مربوط به کبد تجویز می کند. این علائم شامل موارد زیر است:

  1. زردی
  2. ادرار تیره و به رنگ کهربا
  3. حالت تهوع و استفراغ
  4. درد یا تورم در ناحیه شکم
  5. خستگی و بی حالی عمومی که اغلب همراه با بیماری های مزمن کبدی است.

همچنین آزمایش بیلی روبین خون در موارد زیر  و به منظور بررسی شرایط سلامت بیمار تجویز می شود:

  1. سابقه نوشیدن مقادیر زیاد الکل
  2. علائم و نشانه های مسمومیت دارویی
  3. ابتلا به ویروس هپاتیت
  4. آگاهی از وجود انسداد در لوله های صفراوی
  5. کنترل بیماری یا اختلال کبدی
  6. تشخیص اختلالاتی مانند کم خونی همولیتیک
  7. بررسی سطح بیلی روبین موجود در خون نوزاد مبتلا به زردی

آیا برای انجام آزمایش بیلی روبین خون به آمادگی نیاز است؟

روند نمونه گیری آزمایش بیلی روبین خون مانند آزمایش خون معمول است و نیاز به آمادگی خاصی ندارد. بسته به آزمایشگاهی که مراجعه می کنید ممکن است نیاز به ناشتایی وجود داشته باشد، بنابراین حتما از مسئول آزمایشگاه مربوطه سوال کنید. همچنین، در صورتیکه آزمایش بیلی روبین خون همراه با تست های دیگر انجام شود، ممکن است نیاز به ناشتایی داشته باشید. تنها ممکن است در محل نمونه گیری احساس سوزش و گاها کبودی داشته باشید. این تست برای نوزادان با استفاده از سوزنی خاص و نمونه گیری از پاشنه پا انجام می گیرد. پیش از انجام آزمایش های خونی مسئول آزمایشگاه را در مورد داروهای مصرفی خود مطلع سازید. آزمایشگاه سروش با ارائه خدمات نمونه گیری در محل، آماده خدمت رسانی به شماست.

نمونه گیری از پاشنه پای نوزاد

نتایج آزمایش بیلی روبین خون

نتایج این بیماری می بایست توسط پزشک و با بررسی کلیه شواهد و سوابق بیمار انجام شود. به طور کلی عموما سطح بیلی روبین کاهش نمی یابد یا نشان دهنده بیماری خاصی نیست. در ادامه به معرفی برخی از شایع ترین علل افزایش بیلی روبین خواهیم پرداخت.

افزایش سطح بیلی روبین در بزرگسالان و کودکان:

سطح بیلی روبین کامل که به طور عمده بیلی روبین غیر کونژوگه (غیر مستقیم) می باشد؛ ممکن است در اثر افزایش غیر معمول تخریب گلبول های قرمز، ناتوانی در پردازش بیلی روبین توسط کبد و ابتلا به سندرم گیلبرت و کاهش سطح آنزیمی که باعث تولید بیلی روبین مستقیم می شود افزایش یابد.

اگر بیلی روبین کونژوگه (مستقیم) بیشتر از نوع غیر کونژوگه (غیر مستقیم) آن باشد، به طور معمول مشکلی در ارتباط با کاهش دفع بیلی روبین توسط سلول های کبدی وجود دارد. این اختلال به علت ابتلا به هپاتیت ویروسی و واکنش دارویی رخ می دهد. همچنین گاهی اوقات کبد قادر به پردازش بیلی روبین است اما انسداد مجاری صفراوی وجود دارد و در صورت ابتلا به سنگ مجاری صفراوی، تومور و ایجاد زخم در مجاری صفراوی، سطح بیلی روبین کونژوگه بیشتر از بیلی روبین غیر کونژوگه است.

افزایش سطح بیلی روبین در نوزادان تازه متولد شده

افزایش سطح بیلی روبین نوزادان تازه متولد شده در چند روز اول پس از تولد نسبتاً شایع است که به آن زردی فیزیولوژیک نوزاد می گویند. معمولاً زردی فیزیولوژیک نوزاد متولد شده موقت است و طی چند روز تا دو هفته برطرف می شود. با این حال در موارد زردی شدید، این عارضه احتمالا دلایل دیگری مانند برخی از عفونت های مادرزادی دارد که تشخیص آن به عهده پزشک است.

آزمایش بیلی روبین خون تنها یکی از معیارهای سلامت کبد است. در صورت صلاحدید پزشک، آزمایشات دیگری نیز به جهت بررسی عملکرد و شرایط کبد انجام می شود. این موارد شامل آزمایشات عملکرد کبد، آزمایش کامل خون و آزمایش پروتئین های خاص که توسط کبد ساخته می شوند، هستند. علاوه بر این، در صورت نیاز آزمایش ادرار، سونوگرافی یا بیوپسی (نمونه برداری از بافت کبد) برای بررسی بیشتر پیشنهاد می شود.

امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد. جهت انجام آزمایش حضوری و همچنین غیر حضوری (نمونه گیری در منزل) میتوانید از خدمات آزمایشگاه سروش استفاده نمایید.

آزمایشگاه پاتوبیولوژی سروش دارای دستگاه های پیشرفته و مدرن می باشد و قادر به انجام تمام تست های روتین ، تخصصی و فوق تخصصی در زمینه ی کلینیکال و پاتولوژی در شرق تهران منطقه پیروزی می باشد .

منابع:

  1. https://www.verywellhealth.com/bilirubin-5076079
  2. https://medlineplus.gov/lab-tests/bilirubin-blood-test/
https://labtestsonline.org/tests/bilirubin
/2 دیدگاه/توسط

هر آنچه باید درباره آزمایش شمارش گلبول سفید خون بدانید

, ,

آزمایش شمارش گلبول سفید خون

آزمایش شمارش گلبول سفید (White Blood Cell) به منظور غربالگری، تشخیص و مانیتور تمام عوامل و بیماری های موثر بر تعداد گلبول های سفید انجام می پذیرد. التهاب و عفونت در بدن از عوامل تاثیرگذار بر این عدد هستند. همچنین برای کنترل تعداد WBC در طول دوره درمان برخی از بیماری ها از این آزمایش استفاده  می شود.

شمارش گلبول های سفید در زیر میکروسکوپ

گلبول سفید خون

گلبول های سفید خون (لکوسیت ها) حدود یک درصد از سلول های خونی را تشکیل می دهند. این سلول ها در خون، بافت ها و غدد لنفاوی وجود دارند. نقش این سلول های خونی در ایمنی بدن و شناسایی، مبارزه و خنثی کردن عوامل بیرونی مانند باکتری ها و ویروس ها می باشد. این سلول ها به محافظت در برابر عفونت کمک کرده در واکنش های التهابی و آلرژیک نقش دارند. گلبول های سفید از گلبول های قرمز بزرگتر هستند و برخلاف آنها، هسته (حاوی ماده ژنتیکی سلول) و میتوکندری (کارخانه تولید انرژی در سلول) طبیعی دارند. هر نوع گلبول سفید نقش خاصی در دفاع دارد. به عنوان مثال، برخی از لکوسیت ها به صورت مستقیم (به عبارتی نبرد تن به تن!) با عوامل خارجی درگیر شده، آنها را تجزیه می کنند. در حالی که برخی دیگر میکروارگانیسم های خاص را شناسایی کرده و پاسخ های ایمنی (سلولی یا هومورال) را علیه آنها شروع می کنند. انواع مختلف WBC ها طول عمر متفاوتی دارند که از ساعاتی تا سالها متغیر است. سلولهای جدید عمدتا در مغز استخوان تولید می شوند (اگرچه برخی از آنها در تیموس، غدد لنفاوی و طحال ساخته یا بالغ می شوند).

گلبول های سفید بر اساس شکل ظاهری و شمایل آنها در زیر میکروسکوپ، به دو گروه گرانولوسیت ها (دانه دار) و آگرانولوسیت ها (بدون دانه یا گرانول) تقسیم بندی می شوند.

انواع ایمنی و گلبول های سفید

گرانولوسیت ها: که پس رنگ آمیزی و مشاهده بر روی میکروسکوپ، گرانول هایی در سیتوپلاسم آنها مشاهده می شوند. گرانول ها یا دانه های موجود در این نوع گلبول های سفید حاوی چند نوع پروتئین هستند. برای مثال می توان آنزیم هایی که هنگام عفونت، واکنش های آلرژیک و آسم آزاد می شوند را نام برد. گرانولوسیت ها به خصوص نوتروفیل ها در مبارزه با عفونت های باکتریایی نقش دارند. این نوع WBC ها به سه نوع عمده تقسیم می شوند.

  1. نوتروفیل ها: به بهبود زخم ها و همچنین برطرف ساختن عفونت ها کمک می کنند. سطوح نوتروفیل ها در خون به طور طبیعی در پاسخ به عفونت ها و جراحات مختلف افزایش می یابد. تعداد این گلبول ها ممکن است در پاسخ به عفونت های شدید یا مزمن، برخی درمان های دارویی و مشکلات ژنتیکی کاهش یابد. نوتروفیل ها با انتقال به بافت آسیب دیده یا آلوده باکتری ها و گاها قارچ ها را می بلعند و از بین می برند.
  2. ائوزینوفیل ها: در مقابله و ایمنی بدن در برابر نماتودها و عفونت های انگلی موثر هستند. ائوزینوفیل ها در واکنش های آلرژیک (برای مثال در آسم) نیز نقش داشته، تجمع بیش از اندازه این سلول ها در واکنش های آلرژیک می تواند مشکل ساز باشد. به علاوه این سلول ها میزان پاسخ های ایمنی و التهاب را کنترل می کنند. به طور طبیعی ائوزینوفیل ها حدود 1-5/0 درصد از گلبول های سفید بدن را تشکیل می دهند اما در افراد آلرژیک و مبتلا به آسم این عدد به 5-3 درصد می رسد. در بیماران مبتلا به کرم های انگلی تعداد آنها به بیش از 5 درصد می رسد.
  3. بازوفیل ها کمتر از یک درصد از سلول های سفید خونی را تشکیل می دهند. بازوفیل ها تنها WBC های موجود در گردش خون می باشند که حاوی هیستامین هستند. هیستامین نشانگر واکنش های آلرژیک است که در کنترل پاسخ های ایمنی بدن موثر می باشد.

آگرانولوسیت ها: به دو گروه لنفوسیت ها و مونوسیت ها تقسیم بندی می شوند.

  1. لنفوسیت ها گلبول های سفید خون هستند که در خون و بافت لنفاوی یافت می شوند. این سلول ها برای دفاع از بدن در برابر مواد خارجی مانند باکتری ها، ویروس ها و سلول های سرطانی که می توانند عملکرد آن را تهدید کنند، با هم کار می کنند. لنفوسیت ها به دو گروه لنفوسیت های B و T تقسیم بندی می شوند. برای مثال، ساخت آنتی بادی بر عهده لنفوسیت های B می باشد.
  2. مونوسیت ها: در صورت لزوم از طریق خون به بافتهای بدن منتقل شده، در آنجا به سلول ماکروفاژ  تبدیل می شوند. ماکروفاژها میکروارگانیسم ها را احاطه کرده و نابود می کنند، مواد خارجی را بلعیده، سلول های مرده را از بین می برند و پاسخ های ایمنی را تقویت می کنند. انواعی از مونوسیت ها به نام سلول های دندریتیک در طی التهاب موجب تقویت پاسخ های ایمنی می شوند. طول عمر مونوسیت ها از سایرین بیشتر است.
انواع گلبول های سفید خون

آزمایش شمارش گلبول سفید چه زمانی انجام می شود؟

این آزمایش می تواند به عنوان بخشی از آزمایش خون کامل (CBC) برای چکاپ منظم انجام شود. آزمایش شمارش گلبول سفید ممکن است برای تشخیص ابتلا به بیماری ها یا عفونت های مرتبط با تعداد WBC ها (مانند آلرژی، سرطان خون یا اختلالات سیستم ایمنی) انجام شود. به علاوه برای مانیتور شرایط بیماران تحت درمان با داروهای خاص،کنترل عملکرد مغز استخوان و همچنین به منظور بررسی اثربخشی درمان، از این آزمایش استفاده می شود. از آزمایش شمارش گلبول سفید می توان برای تشخیص بیماری یا شرایطی که بر گلبول های سفید خون تاثیر می گذارد استفاده کرد، اما برای یافتن علت اصلی به آزمایش های بیشتری نیاز است.

نمونه گیری برای آزمایش شمارش گلبول سفید خون چگونه است؟

نمونه گیری برای این تست بسیار ساده بود همان مراحل خونگیری ساده طی می شود. ایت آزمایش نیاز به آماده سازی خاصی ندارد، اما در صورتی که پزشک دستور آزمایش های دیگر را به همراه آن داده باشد، نیاز به ناشتایی دارید. برای دریافت مشاوره و راهنمایی و همچنین دریافت خدمات نمونه گیری در منزل و محل کار، با آزمایشگاه سروش تهران در ارتباط باشد.

نتایج حاصل از آزمایش شمارش تعداد گلبول سفید خون

برای تشخیص صحیح، پزشک نتایج حاصل از آزمایش شمارش گلبول های سفید را به همراه نتایج کامل آزمایش خون، معاینه بدنی، سابقه پزشکی فرد و علائم او در نظر می گیرد. اگر نتایج نشان دهنده مشکلی باشد، می توان آزمایشات متنوعی دیگر را برای کمک به تعیین علت انجام داد. به عنوان مثال، در صورت لزوم، بیوپسی (نمونه برداری) مغز استخوان برای ارزیابی وضعیت آن انجام می شود.

افزایش تعداد WBC ها: یا لکوسیتوز، ممکن است در اثر برخی بیماری ها و شرایط ایجاد شود. برای مثال می توان از موارد زیر نام برد:

  1. عفونت هایی که معمولاً توسط باکتری ها و برخی ویروس ها ایجاد می شوند.
  2. التهاب یا شرایط التهابی مانند آرتریت روماتوئید، واسکولیت یا بیماری التهابی روده
  3. سرطان خون
  4. شرایطی مانند ضربه، سوختگی، جراحی یا حمله قلبی که منجر به مرگ بافتی (نکروز) می شوند.
  5. پاسخ های آلرژیک (به عنوان مثال : آلرژی، آسم)

کاهش تعداد WBC ها: به نام لکوپنی، که مثال هایی از عوامل ایجاد کننده آن به شرح زیر است:

  1. آسیب مغز استخوان (به عنوان مثال، سم، شیمی درمانی، پرتودرمانی و برخی داروها موجب آسیب به مغز استخوان می شوند.)
  2. اختلالات مغز استخوان که در آنها مغز استخوان قادر به تولید تعداد کافی WBC نیست.
  3. لنفوم یا سرطان دیگری که به مغز استخوان گسترش یافته است (متاستاز می یابد).
  4. اختلالات خود ایمنی مانند لوپوس که بدن به WBC های خودی حمله کرده و آنها را از بین می برد.
  5. رژیم غذایی نامناسب
  6. عفونت های شدید
  7. بیماری های سیستم ایمنی بدن مانند HIV که لنفوسیت های T را از بین می برد.

امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد. جهت انجام آزمایش حضوری و همچنین غیر حضوری (نمونه گیری در منزل) میتوانید از خدمات آزمایشگاه سروش استفاده نمایید.

آزمایشگاه پاتوبیولوژی سروش دارای دستگاه های پیشرفته و مدرن می باشد و قادر به انجام تمام تست های روتین ، تخصصی و فوق تخصصی در زمینه ی کلینیکال و پاتولوژی در شرق تهران منطقه پیروزی می باشد .

منابع:

  1. https://labtestsonline.org/tests/white-blood-cell-count-wbc
  2. https://www.cancer.gov/publications/dictionaries/cancer-terms/def/granular-leukocyte
  3. https://www.immunology.org/public-information/bitesized-immunology/cells/eosinophils
  4. https://www.khanacademy.org/science/biology/human-biology/circulatory-pulmonary/a/components-of-the-blood
  5. https://www.medicalnewstoday.com/articles/320987
  6. https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?ContentID=35&ContentTypeID=160
/0 دیدگاه/توسط

از آزمایش کاریوتایپ چه می دانید؟

,

آزمایش کاریوتایپ

آیا پزشک آزمایش کاریوتایپ را برای شما یا فرزندتان توصیه کرده است؟ این آزمایش چه نتیجه ای دارد؟ کاریوتاایپ چه اختلالات و بیماری هایی را تشخیص می دهد؟ مراحل انجام آزمایشات چیست و چه محدودیت هایی دارد؟ در مقاله سعی شده مطالب مفیدی در رابطه با تست کاریوتایپ به زبان ساده ارائه شود. لطفا در صورت تمایل مقاله با عنوان “مفهوم کروموزوم و اختلالات کروموزومی را از پایه و به زبان ساده بیاموزید” را در وبلاگ سایت آزمایشگاه سروش مطالعه فرماید تا با مفاهیم مربوط به کروموزوم ها آشنا شوید.

آزمایش کاریوتایپ چیست؟

کاریوتایپ عکسی از کروموزوم های موجود در سلول است. کاریوتیپ ها را می توان از سلول های خونی، سلول های جنین که با استفاده از آمنیوسنتز (نمونه برداری از مایع آمنیوتیک) یا نمونه برداری از پرزهای جفتی  به دست می آید و یا سلول های مغز استخوان تهیه کرد.

کاریوتایپ در تشخیص چه نوع بیماری هایی کمک می کند؟

از کاریوتایپ ها می توان برای غربالگری و تأیید ناهنجاری های کروموزومی (از لحاظ تعداد یا ساختار) مانند سندرم داون و سندرم چشم گربه استفاده کرد.

انواع ناهنجاری های کروموزومی:

این ناهنجاری ها را می توان به دو گروه ساختاری و تعدادی تقسیم کرد:

ناهنجاری تعدادی: برخی افراد با یک یا چند کروموزوم بیشتر یا کمتر از سایرین به دنیا می آیند.

  1. تریزومی: در افراد مبتلا به تریزومی به جای دو نسخه از یک کروموزوم سه تا وجود دارد. از سندرم داون (تریزومی کروموزوم 21)، سندرم پاتو (تریزومی 13) و سندرم ادوارد (تریزومی 18) می توان به عنوان مثال هایی از تریزومی نام برد.
  2. مونوزومی: که فقط یک نسخه از یکی از کروموزوم ها (به جای دو نسخه) وجود دارد. سندرم ترنر که در آن فرد دارای تنها یک کروموزوم X می باشد، عامل ده درصد از سقط های سه ماهه اول بارداری است. اما با این حال یک از 2500 تولد زنده در میان جنس مونث، مبتلا به سندرم ترنر است.

ناهنجاری ساختاری: که در آنها تغییراتی در ساختار طبیعی کروموزوم به وجود می آید.

  1. حذف: در آن بخشی از کروموزوم وجود ندارد. مانند سندرم ویلیامز که با حذف بخش هایی از کروموزوم 7 انسانی ایجاد می شود.
  2. جابجایی کروموزومی: زمانیکه بخشی از یک کروموزوم به کروموزوم دیگر متصل می شود جابجایی رخ می دهد. این جهش تنوع بسیاری دارد.
  3. واژگونی: در این نوع ناهنجاری، بخشی از کروموزوم تکه شده دوباره به صورت وارونه در جای خود قرار می گیرد.
  4. مضاعف شدن: بخشی از کروموزوم کپی می شود، بنابراین از آن بخش سه کپی (در حالت عادی دوتا که هر کدام بر روی یک کروموزوم همولوگ قرار دارد) وجود دارد.

در چه مواردی کاریوتایپ توسط پزشک توصیه می شود؟

  1. نوزادان یا کودکانی که دارای علائم و مشکلات ناشی از یک ناهنجاری کروموزومی که هنوز تشخیص داده نشده، هستند.
  2. بزرگسالانی که علائمی مبنی بر ناهنجاری کروموزومی دارند. به عنوان مثال، مردان مبتلا به بیماری کلاین فلتر ممکن است تا زمان بلوغ یا بزرگسالی تشخیص داده نشوند. سندرم کلاین فلتر نوعی ناهنجاری کروموزومی است که مرد مبتلا به آن یک کروموزوم X اضافه دارد.
  3. ناباروری: در صورت وجود علائم و تشخیص پزشک، برای بررسی علت ناباروری زوجین کاریوتایپ تهیه می شود. برخی از ناهنجاری های کروموزومی ممکن است تا بزرگسالی تشخیص داده نشوند. یک زن مبتلا به سندرم ترنر یا مردی که یکی از انواع کلاین فلتر را دارد احتمالا تا زمانی که با ناباروری مواجه نشود از وجود این ناهنجاری آگاه نمی شود.
  4. آزمایش قبل از زایمان: در مواردی مانند وجود بیماری های کروموزومی در خانواده، بیماری والدین و یا سابقه تولد نوزاد با این ناهنجاری ها تهیه کاریوتایپ توصیه می شود. بیماری مانند سندرم داون عموما ارثی نیست اما در صورت وجود سابقه این بیماری، بهتر است آزمایشات پیش از تولد انجام گیرد. (در صورت تمایل مقاله مربوط به NIPT در همین وبلاگ را مطالعه فرمایید.)
  5. 5)      مرده زایی: کاریوتایپ اغلب به عنوان بخشی از آزمایشات پس از مرده زایی انجام می شود.
  6. سقط های مکرر: تهیه کاریوتیپ والدین پس از سقط های مکرر می تواند سرنخی از دلایل آن باشد.
  7. سرطان خون: مثلا با جستجوی کروموزوم فیلادلفیا (کروموزوم 22 که در اثر جابجایی کروموزومی تغییر یافته است) که در برخی از افراد مبتلا به لوسمی مزمن میلوژن یا لوسمی حاد لنفوسیتی دیده شده است.

مراحل انجام آزمایش کاریوتایپ:

  1. نمونه گیری: این مرحله عموما تهیه یک نمونه خون ساده است. اما در مراحل بارداری و آزمایشات پیش از تولد، ممکن است روش هایی مانند آمنیوسنتز و نمونه برداری از پرزهای جفتی استفاده شود. همچنین گاها نمونه برداری از مغز استخوان انجام می شود.
  2. حمل و نقل به آزمایشگاه: تنها آزمایشگاه های خاصی که مجهز به بخش سیتوژنتیک هستند، توانایی آنالیز کروموزوم ها و تهیه کاریوتایپ را دارند.
  3. جدا کردن سلول ها: برای تهیه کاریوتایپ، نمونه باید حاوی سلول های در حال رشد و فعال باشد. گلبول های سفید خون و اکثر سلول های جنین فعالانه تقسیم می شوند. در آزمایشگاه سلول هایی که تقسیم نمی شوند، با استفاده از مواد شیمیایی خاص جدا خواهند شد.
  4. کشت سلول: پس از جداسازی سلول های مورد نظر، به منظور به دست آوردن تعداد کافی از این سلول ها، آنها را در محیط های ویژه ای کشت می دهند. فرآیند کشت برای سلولهای خونی سه تا چهار روز و برای سلولهای جنینی ممکن است یک هفته طول بکشد.
  5. همگام سازی سلول ها: برای دیدن کروموزوم ها در زیر میکروسکوپ، باید در فشرده ترین شکل  خود در تقسیم سلولی باشد. به این مرحله متافاز گفته می شود. برای اینکه همه سلول ها به این مرحله خاص از تقسیم سلول برسند، از یک ماده شیمیایی استفاده می شود که تقسیم سلول را در نقطه ای که کروموزوم ها بیشترین فشردگی را دارند، متوقف می سازد.
  6. آزاد سازی کروموزوم ها از سلول ها: برای دیدن کروموزوم در زیر میکروسکوپ، کروموزوم ها باید از سلول خارج شوند. این کار با استفاده از محلول خاصی انجام می گیرد.
  7. رنگ آمیزی: کروموزوم ها به طور طبیعی بی رنگ هستند. به منظور تشخیص یک کروموزوم ها از یکدیگر، از رنگ خاصی به نام گیمسا استفاده می شود.
  8. 8)      تجزیه و تحلیل: پس از رنگ آمیزی کروموزوم ها، اسلاید برای تجزیه و تحلیل در زیر میکروسکوپ قرار می گیرد. سپس از آنها عکس گرفته می شود. با پایان تجزیه و تحلیل، تعداد کل کروموزوم ها تعیین می شود و کروموزوم ها بر اساس اندازه مرتب می شوند.
  9. 9)      شمارش: اولین مرحله تجزیه و تحلیل، شمارش کروموزوم ها است. به طور طبیعی انسانها 46 کروموزوم دارند.
  10. مرتب سازی: پس از تعیین تعداد کروموزوم ها، متخصص سیتوژنتیک شروع به مرتب سازی کروموزوم ها می کند. کروموزوم ها از بزرگترین (شماره 1) تا کوچکترین (شماره 22) شماره گذاری می شوند. 22 جفت کروموزوم به نام اتوزوم وجود دارد که دقیقاً با هم مطابقت دارند. کروموزومهای جنسی نیز وجود دارند، که زنان دارای دو کروموزوم X و مردان دارای X و Y هستند.
  11. 11)  بررسی ساختار: علاوه بر بررسی تعداد کل کروموزوم ها و کروموزوم های جنسی، متخصص سیتوژنتیک ساختار کروموزوم های خاص را بررسی خواهد کرد تا اطمینان حاصل کند که ماده از دست رفته یا اضافی و همچنین ناهنجاری های ساختاری مانند جابجایی وجود ندارد.
  12. 12)  نتیجه نهایی: در پایان، کاریوتایپ نهایی تعداد کل کروموزوم ها، جنسیت و هرگونه ناهنجاری ساختاری را نشان می دهد. یک تصویر دیجیتالی از کروموزوم ها نیز چاپ می شود.

برای بررسی نتایج آزمایش کاریوتایپ حتما به پزشک متخصص یا مشاور ژنتیک مراجعه کنید. توجه به این نکته ضروری است که در برخی مواقع ممکن است کاریوتایپ در شناسایی نوع بیماری مفید واقع نشود. برای مثال گاهی اوقات تغییرات کروموزومی در مقیاسی نیست که با انجام کاریوتایپ تشخیص داده شود یا بیماری فرد یک بیماری ژنی می باشد که تشخیص آن با استفاده از روش های دیگر امکان پذیر است.

امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد. جهت انجام آزمایش حضوری و همچنین غیر حضوری (نمونه گیری در منزل) میتوانید از خدمات آزمایشگاه سروش استفاده نمایید.

آزمایشگاه پاتوبیولوژی سروش دارای دستگاه های پیشرفته و مدرن می باشد و قادر به انجام تمام تست های روتین ، تخصصی و فوق تخصصی در زمینه ی کلینیکال و پاتولوژی می باشد .

منابع:

  1. https://www.verywellhealth.com/how-to-how-is-a-karyotype-test-done-1120402
  2. https://www.verywellhealth.com/what-is-a-karyotype-1120441
/0 دیدگاه/توسط

HBV چیست و عفونت با این ویروس چه علائمی دارد؟

, ,

هپاتیت B چیست؟

کبد یکی از اعضای حیاتی بدن است که تصفیه خون و پردازش مواد مغذی آن و همچنین مقابله با عفونت ها را بر عهده دارد. التهاب کبد یا هپاتیت بر اثر مصرف زیاد نوشیدنی های الکلی، بعضی از داروها و عفونت با انواع ویروس هپاتیت ایجاد می شود. در اثر عفونت با ویروس HBV بیماری هپاتیت B حاد یا مزمن بروز می کند. این ویروس معمولاً در هنگام زایمان و از طریق مادر به نوزاد و همچنین از طریق تماس با خون یا مایعات دیگر از بدن فرد آلوده (از طریق رابطه جنسی با فرد آلوده یا استفاده از سوزن یا سرنگ آلوده)  منتقل می شود. عفونت با ویروس هپاتیت B که با نام های HBV و HepB نیز شناخته می شود در نهایت ممکن است به سیروز کبدی (سفت و زخم شدن بافت کبد) و سرطان کبد منجر شود.

تست HBV در جهت شناسایی ویروس هپاتیت B و آنتی بادی تولید شده علیه آن

انواع بیماری هپاتیت B

دو نوع عفونت هپاتیت B وجود دارد:

  1. حاد: هنگامی که فرد برای اولین بار به HBV آلوده می شود عفونت حاد را تجربه می کند. در واقع 4 مورد از هر 5 نفر بیمار بزرگسال مبتلا به HBV از این بیماری بهبود یافته و عفونت از بدن آنها پاک می شود.
  2. مزمن: اگر در مدت شش ماه یا بیشتر عفونت از بدن بیمار رفع نشود، بیمار به هپاتیت B مزمن مبتلا است (مزمن به معنی طولانی مدت می باشد). هپاتیت B مزمن منجر به التهاب کبد، مشکلات جدی تر و احتمالاً کشنده می شود. درمان به موقع می تواند پیشرفت بیماری را کندتر کرده احتمالا ابتلا به سرطان کبد را کاهش دهد. احتمال اینکه فرد به بیماری از نوع مزمن مبتلا شود، به سن آلودگی او بستگی دارد. کودکان زیر 6 سال که به ویروس هپاتیت B آلوده می شوند بیشتر در معرض عفونت های مزمن هستند.

در سال 2015 و بر اساس تخمین سازمان جهانی بهداشت ، 257 میلیون نفر به عفونت HBV مزمن هپاتیت مبتلا بودند. همچنین بر این اساس در سال 2015، هپاتیت B باعث مرگ 887000 نفر شد که عمدتا بر اثر پیشرفت بیماری و ابتلا به سیروز کبدی و کارسینومای سلولهای کبد (یعنی سرطان اولیه کبد) بود. خوشبختانه با واکسن های بی خطر و موثر موجود می توان از ابتلا به هپاتیت B پیشگیری کرد.

علائم بیماری هپاتیت B چیست؟

برخی از افراد آلوده به HBV هرگز احساس بیماری نمی کنند. علائم در افرادی که به تازگی آلوده شده اند، چند هفته ادامه دارد. این علائم ممکن است خفیف یا شدید باشند.

  1. عضلات یا مفاصل دردناک
  2. دل درد
  3. از دست دادن اشتها
  4. تب خفیف
  5. مدفوع شل (اسهال)
  6. کاهش انرژی و خستگی
  7. یبوست
  8. داشتن پوست یا چشم زرد (علائم زردی).
  9. مشکلات معده
  10. ادرار قهوه ای رنگ

بیش از 90٪ افرادی که در بزرگسالی به هپاتیت B مبتلا می شوند در نهایت بهبود یافته وارد فاز مزمن بیماری نمی شوند.

ویروس هپاتیت B چه گونه منتقل می شود؟

در مناطقی که شیوع هپاتیت B بالاست، این ویروس معمولاً از مادر به کودک و در بدو تولد یا از طریق انتقال افقی (قرار گرفتن در معرض خون آلوده) شیوع می یابد. هپاتیت B همچنین با سوزن یا سرنگ آلوده، خالکوبی با سوزن آلوده، قرار گرفتن در معرض خون و مایعات بدن آلوده (مانند بزاق و ترشحات  واژن و منی) منتشر می شود. بنابراین راه های انتقال HBV موارد زیر هستند.

  1. رابطه جنسی محافظت نشده
  2. استفاده از سوزن یا سرنگ مشترک و آلوده، خالکوبی با سوزن آلوده و مشترک
  3. استفاده از وسایل شخصی روزمره که ممکن است به مایعات بدن آغشته باشند. برای مثال می توان تیغ، مسواک، جواهرات پیرسینگ و ناخن گیر را نام برد.
  4. عدم استفاده مراکز درمانی و دندانپزشکی از وسایل استریل
  5. تولد نوزاد از مادر مبتلا به هپاتیت B، HBV هم از طریق زایمان طبیعی و هم سزارین به جنین منتقل می شود.

برخلاف باورهای غلط، HBV از طریق موارد زیر منتقل نخواهد شد.

  1. بوسیدن گونه یا لب ها
  2. سرفه یا عطسه کردن
  3. در آغوش گرفتن و دست دادن
  4. خوردن غذایی که فرد مبتلا به هپاتیت B تهیه کرده است.
  5. شیر دادن به نوزاد

سیروز کبدی و سرطان کبد عوارض طولانی مدت عفونت های HBV به حساب می آیند. سرطان کبد به سرعت پیشرفت می کند و با توجه به گزینه های درمانی محدود در این زمینه، عموما نتایج قابل توجهی در درمان بیمار بدست نمی آید. جراحی و شیمی درمانی می توانند تا حدودی پیشرفت بیماری را کند کنند. پیوند کبد نیز، در افراد مبتلا به سیروز کبدی، تا حدودی موفقیت آمیز می باشد.

مراحل آسیب کبدی، سیروز کبدی آخرین مرحله از این آسیب است.

به چه کسی ناقل ویروس هپاتیت B می گویند؟

ناقلین هپاتیت B، ویروس هپاتیت B را در خون خود دارند، اما علائم بیماری را احساس نمی کنند. بین 6 تا 10 درصد از افرادی که به ویروس آلوده شده اند ناقل می شوند و بنابراین احتمالا دیگران را بدون اطلاع از آن آلوده میکنند. کودکان در بالاترین خطر حامل شدن قرار دارند. از هر 10 نوزاد که از بدو تولد آلوده می شوند، حدود 9 نفر به ناقلین HBV تبدیل می شوند.

تصویری از ویروس هپاتیت B

روش های تشخیص ابتلا فرد به هپاتیت B چیست؟

سه روش اصلی برای تشخیص عفونت HBV وجود دارد.

  1. آزمایش خون: تشخیص قطعی علت مشکلات کبدی و همچنین تمایز هپاتیت B از هپاتیت ناشی از عوامل ویروسی دیگر با معاینات بالینی امکان پذیر نیست، بنابراین تأیید توسط روش های آزمایشگاهی برای تشخیص HBV ضروری است. تعدادی آزمایش خون برای تشخیص بیماری و مانیتور افراد مبتلا به هپاتیت B در دسترس است که می تواند برای تشخیص عفونت های حاد و مزمن مورد استفاده قرار گیرد. آزمایش خون، آنتی ژن های سطحی ویروس (پروتئین های خاصی که در سطح ویروس قرار دارند) را شناسایی می کند. همچنین تست سرولوژی برای بررسی میزان واکنش بدن فردی که در معرض HBV قرار گرفته و یا در جهت حصول اطمینان از وجود مصونیت در مقابل ویروس به کار می رود. در زمان اهدای خون و برای اطمینان از ایمنی خون و جلوگیری از انتقال تصادفی به افرادی که فرآورده های خونی دریافت می کنند، خون اهدا شده تست می شود.
  2. سونوگرافی شکمی: در سونوگرافی از امواج صوتی برای بررسی اندازه و شکل کبد و میزان جریان خون کبد استفاده می شود.
  3. بیوپسی کبد: نمونه کوچکی از بافت کبد بیمار برداشته می شود و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می شود.

HBV حدود 30 تا 60 روز پس از آلودگی قابل تشخیص است. علائم بیماری در حدود 70 درصد از بزرگسالان به طور متوسط 90 روز پس از آلوده شدن با ویروس ظاهر می شوند.

درمان هپاتیت B چگونه است؟

پزشک بر اساس نوع هپاتیت B، درمان را شروع خواهد کرد.

  • عفونت حاد هپاتیت B: اگر فرد به فرم حاد (کوتاه مدت) مبتلا باشد، احتمالاً نیازی به درمان پزشکی ندارد. برای این بیماران استراحت کافی، نوشیدن مایعات و رژیم غذایی سالم توصیه می شود.
  • عفونت مزمن هپاتیت B: نیاز به درمان دارویی دارد. درمان های دارویی از پیشرفت بیماری و سرعت تکثیر ویروس جلوگیری می کنند. همچنین باعث کاهش تورم کبد می شوند. شرایط بیماران مبتلا به هپاتیت B مزمن باید مرتب تحت نظر پزشک کنترل شود.

روش های پیشگیری از ابتلا به HBV چیست؟

واکسن هپاتیت B اصلی ترین عامل پیشگیری از ابتلا به آن است. طبق توصیه سازمان جهانی بهداشت همه نوزادان باید طبق برنامه واکسیناسیون، واکسن HBV دریافت کنند. همچنین استفاده از روش های حفاظت حین رابطه جنسی و بهره گیری از خدمات بهداشتی معتبر برای جلوگیری از انتشار و شیوع این ویروس، ضروری است.

امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد. جهت انجام آزمایش حضوری و همچنین غیر حضوری (نمونه گیری در منزل) میتوانید از خدمات آزمایشگاه سروش (پیروزی) استفاده نمایید.

آزمایشگاه پاتوبیولوژی سروش دارای دستگاه های پیشرفته و مدرن می باشد و قادر به انجام تمام تست های روتین ، تخصصی و فوق تخصصی در زمینه ی کلینیکال و پاتولوژی در شرق تهران منطقه پیروزی می باشد .

منابع:

  1. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hepatitis-b
  2. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/4246-hepatitis-b
/2 دیدگاه/توسط

همه چیز درباره ی آزمایش پروتئین ادرار و پروتئینوریا

,

آزمایش پروتئین ادرار

پروتئین ها برای رشد و ترمیم بدن مورد نیاز بوده، در جریان خون انسان وجود دارند. کلیه های سالم تنها مقادیر کمی از پروتئین های بسیار ریز را فیلتر می کنند، چون اکثر مولکول های پروتئینی بسیار بزرگ هستند. پروتئینوریا یا دفع پروتئین در ادرار یک روند طبیعی نبوده به عنوان یک هشدار از وجود مشکل در عملکرد کلیه ها به حساب می آید. آزمایش پروتئین ادرار برای بررسی وجود پروتئین در ادرار، تشخیص آسیب های کلیوی و مانیتور بیماران مبتلا به امراض کلیه انجام می شود. این تست، معمولا به عنوان بخشی از یک آزمایش ادرار انجام شده، نسبت پروتئین به کراتینین (UPCR) نیز همراه با آن گزارش می شود.

آزمایش پروتئین ادرار

پروتئینوریا چیست؟

پروتئین های پلاسما (بخش مایع خون که سایر سلول ها در آن شناورند) برای همه موجودات زنده ضروری هستند. کلیه ها وظیفه فیلتر کردن خون از مواد زائد و دفع ادرار از بدن را بر عهده دارند. وقتی کلیه ها به طور طبیعی کار می کنند ،پروتئین های فیلتر شده را در خون حفظ یا دوباره جذب آن می کنند. اگر کلیه ها آسیب ببینند، کارایی خود در فیلتر کامل پروتئین ها را از دست می دهند که باعث مشاهده مقادیر قابل تشخیص پروتئین در خون می شود. معمولا مشاهده پروتئین در ادرار یا پروتئینوریا در بیماری های مزمن (طولانی مدت) مانند دیابت و یا فشار خون بالا رخ می دهد. پروتئینوریا (پروتئینوری) از ابتدا و با آسیب زودرس کلیه معمولا علائم خاصی ندارد، اما با پیشرفت آسیب و دفع مقادیر بالاتر پروتئین احتمالا علائمی مانند تجمع مایعات و تورم اعضای بدن (ادم)، تنگی نفس، حالت تهوع و خستگی بروز پیدا می کنند. آزمایش روتین ادرار، وجود آلبومین را اندازه گیری می کند. آلبومین پروتئینی است که توسط کبد تولید می شود و حدود 50 تا 60 درصد از پروتئین های خون را تشکیل می ده. با پیشرفت آسیب و بیماری کلیه، میزان آلبومین در ادرار افزایش می یابد. بنابراین وجود مقادیر آلبومین در ادرار (آلبومینوریا) یک عامل کلیدی در تشخیص زود هنگام اختلالات بالقوه کلیه است. آلبومینوریا شاخص تشخیص بیماری کلیوی در افراد دیابتی و یا فشار خون بالا است. بنابراین، بهتر است افراد مبتلا به این شرایط به طور منظم از نظر وجود آلبومین در ادرار غربالگری شوند.

در آزمایش پروتئین ادرار چه چیزی مورد بررسی قرار می گیرد؟

آزمایش پروتئین ادرار، میزان پروتئین آزاد شده در ادرار را تشخیص داده، اندازه گیری می کند. به طور طبیعی دفع پروتئین در ادرار کمتر از 150 میلی گرم در روز و اختصاصا برای پروتئین آلبومین کمتر از 30 میلی گرم در روز است. سطوح بالاتر پروتئین در ادرار اگر موقتی باشند با شرایطی مانند عفونت، استرس، بارداری، رژیم غذایی، قرار گرفتن در معرض سرما یا ورزش سنگین رخ می دهد. مشاهده سطح بالای پروتئین ادرار به صورت مداوم نشان دهنده آسیب احتمالی کلیه یا برخی بیماری های دیگر است که برای تعیین علت نیاز به آزمایش های اضافی دارد.

انواع مختلفی از آزمایشات پروتئین ادرار وجود دارد:

  1. از طریق نوارهای مخصوص و با یک نمونه ادرار تصادفی انجام می شود. این کار حتی در مطب پزشک نیز می تواند انجام گیرد. این روش نیمه کمی محسوب می شود زیرا میزان دقیق پروتئین را مشخص نکرده، رنجی تقریبی از آن را مشخص می کند.
  2. اندازه گیری میزان پروتئین در یک نمونه ادرار طی 24 ساعت، که مقادیر پروتئین آزاد شده در کل این 24 ساعت گزارش می شود.
  3. اندازه گیری مقدار پروتئین همراه با کراتینین ادرار اندازه گیری شده و به عنوان نسبت پروتئین ادرار به کراتینین گزارش می شود (UPCR). کراتینین که محصول جانبی متابولیسم در بدن است؛ به طور معمول با سرعتی ثابت در ادرار آزاد می شود.
انواع آزمایش ادرار که برای آزمایش پروتئین ادرار نیز به همین صورت است.

آیا انجام آزمایش پروتئین ادرار به آمادگی خاصی نیاز دارد؟

برخی از داروها بر سطح پروتئین ادرار تاثیر می گذارند. بنابراین بیمار باید حتما پزشک را از تمام داروهای مصرفی خود  مطلع سازد. طبق دستور پزشک ممکن است قطع دارو یا تغییر دوز آن لازم باشد. همچنین بهتر است قبل از انجام تست از ورزش های سنگین و نوشیدن کم یا بیش از حد آب خودداری فرمایید.

آزمایش پروتئین ادرار با استفاده از نوار های تشخیص میزان پروتئین

نمونه گیری برای آزمایش پروتئین ادرار چگونه انجام می شود؟

نمونه ادرار فرد در هر زمانی از روز  و در یک ظرف تمیز جمع آوری می شود. در صورتی که نیاز به آزمایش ادرار 24 ساعته باشد، فرآیند جمع آوری به طور کلی از اول صبح (به استثنای اولین ادرار صبحگاهی) و جمع آوری تمام ادرار برای مدت 24 ساعت باقی مانده آغاز می شود. نمونه جمع آوری شده باید در این مدت در یخچال نگهداری شود. اغلب اوقات و به خصوص زمانی که نیاز به نمونه ادرار 24 ساعته باشد، احتمالا به نمونه خون برای اندازه گیری سطح پروتئین و کراتینین سرم نیز نیاز باشد. جهت اطلاع دقیق درباره آزمایش پروتئین ادرار، می توانید با آزمایشگاه سروش تهران تماس بگیرید.

تشخیص باندهای رنگی ایجاد شده بر روی نوار تست پروتئین ادرار

چه زمانی به انجام آزمایش پروتئین ادرار نیاز است؟

اندازه گیری میزان پروتئین ادرار، عموما همراه با آزمایش ساده انجام می گیرد. پزشک معالج این آزمایش را به عنوان بخشی از روتین بررسی سلامت جسمانی، برای کنترل وضعیت سلامت مادر باردار و بروز پره اکلامپسی، بررسی عملکرد کلیه و یا مشکوک شدن به وجود عفونت ادراری تجویز خواهد کرد. آزمایش پروتئین ادرار به طور منظم هنگامی که فرد دارویی با اثر جانبی بر کلیه مصرف می کند، برای مثال آنتی بیوتیک ها، مسکن ها و برخی از داروهای ضد التهاب، انجام خواهد شد.

بررسی نتایج آزمایش پروتئین ادرار

بررسی نتایج آزمایش ادرار و تشخیص بیماری باید توسط پزشک متخصص انجام شود. نتیجه آزمایش منفی به این معنی است که در زمان آزمایش مقدار پروتئین بالاتر از حد نرمال نبوده است.

شناسایی پروتئین در نمونه ادرار ممکن است به دلیل عفونت، مصرف دارو، ورزش شدید، بارداری، رژیم غذایی، قرار گرفتن در معرض سرما یا استرس عاطفی و جسمی موقتی باشد. پس از رفع این علل موقت، تکرار آزمایش ضروری است.

از سوی دیگر، وجود پروتئین در ادرار می تواند نشانه هشدار و بروز یک بیماری جدی باشد که نیاز به بررسی بیشتر دارد. معمولا سه نمونه مثبت ادرار در طی یک دوره زمانی مشخص و بدون وجود علائم قابل توجه در بیمار، با آزمایشات اضافی دیگر، از جمله ادرار 24 ساعته پیگیری می شود. ثبات رنج بالای پروتئین یا افزایش این میزان در ادرار ممکن است آسیب کلیه یا بیماری دیگری را نشان دهد. میزان دفع پروتئین با شدت بیماری کلیوی رابطه مستقیم دارد. افزایش آسیب کلیوی و کاهش عملکرد کلیه ها با گذشت زمان موجب افزایش مقادیر پروتئین در ادرار می گردد. شایعترین علت وجود پروتئین در ادرار، آسیب کلیه ناشی از شرایط و بیماری های زیر است.

  1. ابتلا به بیماری های مربوط به گلومرول ها که واحدهای فیلتر کننده درون کلیه هستند. گلومرولونفریت و دیابت از این دست بیماری ها به شمار می آیند. یکی از اولین علائم کاهش عملکرد کلیه در افراد مبتلا به دیابت نوع یک و دو پروتئینوریا می باشد.
  2. پروتئینوریا می تواند در افراد مبتلا به عفونت ادرار هم وجود داشته باشد، اما از علائم اصلی این بیماری به حساب نمی آید.
  3. فشار خون بالا که پروتئینوریا در فرد مبتلا به آن اولین علامت کاهش عملکرد کلیه است.
  4. پره اکلامپسی، لوپوس، سرطان مثانه، مسوم شدن با فلزات سنگین و برخی درمان های دارویی نیز منجر به افزایش میزان پروتئین در ادرار می شوند.

اگر پزشک به بیماری کلیوی مشکوک باشد، ممکن است آزمایشات ادرار دیگر یا تست های مربوطه را تجویز کند.

  1. آزمایش خون که با اندازه گیری مواد شیمیایی خاص عملکرد کلیه را مورد بررسی قرار می دهد.
  2. آزمایشات تصویربرداری مانند سی تی اسکن و سونوگرافی که در جهت تشخیص سنگ کلیه، سرطان و تومور کلیوی با انواع انسداد مجاری ادرار می باشد.
  3. بیوپسی یا نمونه برداری از بافت کلیه به منظور بررسی آن زیر میکروسکوپ

امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد. جهت انجام آزمایش حضوری و همچنین غیر حضوری (نمونه گیری در منزل) میتوانید از خدمات آزمایشگاه سروش استفاده نمایید.

آزمایشگاه پاتوبیولوژی سروش دارای دستگاه های پیشرفته و مدرن می باشد و قادر به انجام تمام تست های روتین ، تخصصی و فوق تخصصی در زمینه ی کلینیکال و پاتولوژی می باشد .

منابع:

  1. https://www.nhs.uk/livewell/kidneyhealth/documents/protein%20in%20urine.pdf
  2. https://labtestsonline.org/tests/urine-protein-and-urine-protein-creatinine-ratio
  3. https://www.healthline.com/health/urine-protein-test

/0 دیدگاه/توسط

آزمایش ویتامین D و کاربرد آن

,

آزمایش ویتامین D

ویتامین دی ترکیبی است که برای رشد مناسب استخوان‌ها و استحکام آنها ضروری است. از طریق آزمایش ویتامین D، میزان این ویتامین در خون اندازه‌گیری می‌شود. ویتامین دی از دو منبع تأمین می‌شود: درون زا که از طریق قرار گرفتن پوست بدن در برابر نور خورشید تولید می‌شود و برون زا که تولید آن از طریق غذاها و مکمل‌ها صورت می‌گیرد.

آزمایش ویتامین D

ساختار شیمیایی انواع ویتامین دی کمی متفاوت است. یک نوع از آن به ویتامین D2 (ارگوکلسیفرول، که از گیاهان به دست می‌آید) معروف است و نوع دیگر که تأثیر بیشتری بر فعالیت‌های بدن می‌گذارد، کلکلسیفرول یا ویتامین D3 است. شکل D2 در غذاهای غنی شده و انواع مکمل‌ها یافت می‌شود. ویتامین D3 از طریق قرار گرفتن در برابر نور خورشید به طور طبیعی در بدن تولید می‌شود.

نقش اصلی ویتامین دی در بدن تنظیم تعادل بین کلسیم، منیزیوم و فسفر است. همچنین ویتامین دی برای رشد استخوان‌ها یکی از موارد ضروری است و در تقویت سیستم ایمنی بدن نیز نقش دارد. کمبود ویتامین دی در برخی کشورها شایع است. معمولا اشخاص مسن، افرادی که در معرض نور آفتاب قرار نمی‌گیرند و افرادی که پوست تیره‌ای دارند، بیشتر در معرض خطر کمبود ویتامین دی هستند.

کمبود ویتامین دی بیش از آنچه تصور می‌شد بین مردم رایج است. بسیاری از مردم بدون اینکه هیچگونه علائمی داشته باشند کمبود این ویتامین را دارند. یک مطالعه نشان داده بود که نیمی از زنان مسن یک جامعه کمبود ویتامین دی داشتند.

از آزمایش ویتامین D برای تشخیص چه مواردی استفاده می‌شود؟

  • در صورتی که پزشک بخواهد میزان استحکام استخوان‌های فرد را بررسی کند و ببیند که آیا استخوان‌های او در معرض خطر شکستگی هستند یا خیر یا در مواردی که فرد مشکوک به ناهنجاری استخوانی خاصی باشد، این آزمایش تجویز می‌شود.
  • با توجه به اینکه غده پاراتیروئید در فعالسازی ویتامین دی مؤثر است، ممکن است برای بررسی نرمال بودن کارکرد این غده آزمایش ویتامین D تجویز شود.
  • یک علت دیگر تجویز این آزمایش این است که افرادی که در معرض کمبود این ویتامین هستند هر چه سریع‌تر شناسایی شوند و به درمان بپردازند
  • افرادی که بیماری‌هایی مانند فیبروز کیستیک و کرون دارند که در جذب چربی اختلال ایجاد می‌کند، نیاز به انجام آزمایش ویتامین D دارند؛ چرا که ویتامین دی یک ویتامین محلول در چربی است و از طریق روده جذب می‌شود.
  • برای کنترل افرادی که جراحی بای پس معده انجام داده‌اند و ممکن است قادر به جذب کافی ویتامین دی نباشند
  • هنگامی که به فردی مکمل ویتامین دی تجویز می‌شود، پزشک برای اینکه ببیند مصرف مکمل تا چه حد سطح ویتامین دی فرد را بالا برده و درمان تا چه اندازه مؤثر بوده است، آزمایش ویتامین D را تجویز می‌کند.
  • بیمارانی که نشانه‌های هیپرکلسمی یا هیپوکلسمی دارند

چه زمانی آزمایش ویتامین D تجویز می‌شود؟

وقتی سطح کلسیم فرد پایین باشد یا فرد علائمی از کمبود ویتامین دی مانند ناهنجاری استخوان (راشیتیسم در کودکان)، ضعف استخوان و نرمی یا شکستگی استخوان در بزرگسالان را از خود نشان دهد، پزشک برای او آزمایش ویتامین D تجویز می‌کند.

همچنین در صورتی که شخص جزء افراد در معرض کمبود ویتامین دی باشد مانند بزرگسالان مسن، افرادی که محل کار یا زندگی آنها به گونه‌ای است که در معرض نور آفتاب قرار نمی‌گیرند، افراد چاق، افرادی که پوست تیره دارند، افرادی که به مشکلات روده‌ای دچارند و در جذب ویتامین دی مشکل دارند، نوزادان شیرخوار و … پزشک برای کنترل شرایط آنها این آزمایش را تجویز می‌کند.

نتیجه آزمایش

انجمن غدد درون ریز سطح ویتامین D کمتر از 20 نانوگرم در میلی لیتر را کمبود ویتامین دی تعریف می‌کند. در صورتی که سطح ویتامین دی بین 25 تا 50 نانوگرم در میلی لیتر باشد، شرایط فرد نرمال است. همچنین برخی پژوهش‌ها نشان داده اند که سطوح بالاتر ویتامین دی در خون می‌تواند با کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها در ارتباط باشد.

پایین بودن سطح ویتامین دی خون می‌تواند بیانگر این باشد که فرد به میزان کافی در معرض نور آفتاب قرار ندارد یا اینکه نتوانسته است از مواد غذایی به میزان کافی ویتامین دی دریافت کند. همچنین ممکن است مشکلی در روده فرد وجود داشته باشد که نتواند به خوبی جذب ویتامین دی را انجام دهد.

اگر نتیجه آزمایش ویتامین D کمتر از حد نرمال باشد پزشک برای بیمار مکمل ویتامین دی تجویز می‌کند

بالاتربودن مقدار ویتامین دی در خون از حد مجاز می‌تواند باعث کلسیفیکاسیون و آسیب رساندن به سایر بافت‌های بدن مخصوصا کلیه‌ها و رگ‌های خونی شود.

نحوه انجام آزمایش ویتامین D به چه صورت است؟

آزمایش ویتامین D در واقع یک آزمایش خون است که در طی آن متخصص مراقبت‌های بهداشتی با استفاده از یک سوزن کوچک از بازوی شما مقدار کمی خون می‌گیرد. هنگام داخل شدن سوزن ممکن است کمی احساس سوزش و درد کنید. این کار معمولا بیشتر از 5 دقیقه طول نمی‌کشد.

آزمایش ویتامین D نوعی آزمایش خون است

آیا نیاز به انجام کار خاصی قبل از این آزمایش وجود دارد؟

خیر. این آزمایش نیاز به آمادگی خاصی ندارد. با این وجود مانند بسیاری از آزمایش‌های دیگر بهتر است ناشتا انجام شود تا نتایج دقیقتر به دست بیایند. در صورتی که داروی خاصی مصرف می‌کنید، با پزشک خود مشورت کنید. برخی داروها ممکن است در نشان دادن نتیجه صحیح آزمایش مشکل ایجاد کنند.

آیا خطری نیز در این آزمایش وجود دارد؟

خیر. این آزمایش یک آزمایش خون ساده است و هیچ خطری ندارد. فقط ممکن است در نقطه‌ای که سوزن زده شده کمی احساس سوزش یا درد داشته باشید که معمولا بعد از یک ساعت تا چند ساعت برطرف می‌شود.

راه‌های افزایش سطح ویتامین دی بدن

اگر نتیجه آزمایش شما نشان داده است که کمبود ویتامین دی دارید، بهتر است موارد زیر را انجام دهید:

  • زمانی از روز را زیر نور آفتاب سپری کنید. نام دیگر ویتامین دی، ویتامین آفتاب است و بهترین منبع آن نور خورشید است. البته مدت زمان مورد نیاز قرار گرفتن در آفتاب برای هر فرد با توجه به سن، جنس، رنگ پوست، عرض جغرافیایی منطقه‌ای که فرد در آن ساکن است، ساعتی که فرد زیر نور خورشید قرار می‌گیرد و … متفاوت است.
در صورت پایین بودن نتیجه آزمایش ویتامین D برای جبران کمبود آن می‌توانید زیر نور آفتاب قرار بگیرید
  • ماهی‌های چرب و غذاهای دریایی را بیشتر میل کنید. میزان ویتامین دی موجود در غذاهای دریایی بسته به نوع آنها متفاوت است اما ماهی‌های چرب معمولا مقادیر بیشتری از این ویتامین را در خود دارند. غذاهای دریایی مانند ماهی تن، ماهی خال مخالی، صدف خوراکی، میگو و ساردین گزینه‌های خوبی برای افزایش سطح ویتامین دی هستند.
  • از قارچ در غذاهای خود بیشتر استفاده کنید
  • زرده تخم مرغ را در رژیم غذایی خود به میزان بیشتری مصرف کنید.
  • غذاهای غنی شده با این ویتامین را به میزان بیشتری مصرف کنید و اگر غذاهای غنی شده در رژیم غذایی تان نیست، به آن بیفزایید
  • از مکمل‌های ویتامین دی استفاده کنید. با توجه به این که ویتامین دی یک ویتامین محلول در چربی است، معمولا پزشکان به افراد توصیه می‌کنند مکمل‌های ویتامین دی را  همراه با غذا میل کنند تا ماده آن بهتر جذب شود.

با رعایت موارد بالا معمولا بین سه تا چهار ماه طول می‌کشد تا کمبود ویتامین دی جبران شود. دوز توصیه شده ویتامین دی برای بزرگسالان 2000 واحد بین المللی است.

آیا ویتامین دی جزء ضروری مکمل‌های کلسیم است؟

از آنجا که کلسیم برای جذب بهینه به ویتامین دی نیاز دارد، بسیاری از تولید کنندگان مکمل کلسیم به آن ویتامین دی اضافه می‌کنند. اگر ویتامین دی بدن شما از قبل کافی باشد و از طرق دیگر آن را دریافت کرده باشید، نیازی نیست در مکمل کلسیم شما ویتامین دی نیز موجود باشد. در صورتی که ویتامین دی بدن شما کافی باشد، مقدار ویتامین دی اضافی در این قرص‌ها ممکن است باعث بر هم خوردن نظم بدنتان شود.

امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد. جهت انجام آزمایش حضوری و همچنین غیر حضوری (نمونه گیری در منزل) میتوانید از خدمات آزمایشگاه سروش استفاده نمایید.

آزمایشگاه پاتوبیولوژی سروش دارای دستگاه های پیشرفته و مدرن می باشد و قادر به انجام تمام تست های روتین ، تخصصی و فوق تخصصی در زمینه ی کلینیکال و پاتولوژی می باشد .

منابع

  1. https://labtestsonline.org/tests/vitamin-d-tests#:~:text=A%20vitamin%20D%20test%20is,or%20excess%20of%20vitamin%20D
  2. https://medlineplus.gov/lab-tests/vitamin-d-test/
https://www.healthline.com/nutrition/how-to-increase-vitamin-d
/0 دیدگاه/توسط